architectesassoc. sprl
GREENBIZZ: de duurzaamheidsincubator
BRUSSELS GREENBIZZ, gelegen op een vier hectares grote oude industriële site nabij het centrum van Brussel, in de Tivoli wijk nabij Thurn and Taxis, maakt deel uit van een project voor stedelijke ontwikkeling over een zone van 14 hectares: TIVOLI. TIVOLI wordt gesteund door de FEDER Europese fondsen en CITYDEV, en omvat woonprojecten (ongeveer 450 woningen) en gebouwen met een economische functie. GREENBIZZ is hier het economisch centrum van.
Een voorbeeldig project
Het GREENBIZZ-project moest voorbeeldig worden op gebied van menselijke, sociale, economische, duurzame en ethische aspecten in het kader van duurzame ontwikkeling en een integratie in de stedelijke omgeving. Het gebouw omvat ateliers voor bedrijven, startups en spin-offs met een focus op ecologie, een incubator voor bedrijven die bezig zijn met duurzaamheid, kantoorruimte en een aantal binnen- en buitenruimtes toegankelijk voor het publiek, waaronder een tentoonstelling- en conferentiezaal.
Indeling van de ruimtes
Twee hoofdvolumes ontplooien zich rond een nieuwe openbare plaats die zorgt voor een overgang tussen de meer industriële wijk in het zuiden, en een eerder stedelijke en residentiële wijk in het noorden. Gelegen tussen deze schijnbaar tegenovergestelde activiteiten ligt het project, die moet fungeren als synergie tussen deze twee aspecten en de mensen die er aan het werk of op bezoek zijn, specialisten of starters, kinderen of volwassenen, aan te moedigen om deel uit te maken van de collectieve wisselwerking die in het gebouw plaats vindt. De dynamische, gulle en doorlaatbare organisatie, de missie om verantwoorde jobs te creëren en de duurzame identiteit die duidelijk wordt uitgedrukt hebben een boodschap: een duurzame creatie kan en moet veel meer voorstellen dan de implementering van energetische effectiviteit en een verantwoord gebruik van materiaal. De missie: hoop creëren.
Hier, in het centrum van de economische en residentiële functies van de wijk, op deze nieuwe openbare plaats dat er kwam dank- zij het project, bevindt zich de hoofdingang langs waar je in een ruime inkomhal terecht komt. Deze eerste ruimte met hoge plafonds en veel natuurlijk licht biedt een gedeelde ruimte die zowel het publiek (de mensen van de nabije wijk inbegrepen) als de huurders ontvangt. Dit open en moduleerbaar volume verleent zich voor zowel tentoonstellingen als vergaderingen en groepsactiviteiten of andere evenementen, vervolledigt door een cafetaria die naar de straat en de buitenplaats kan uitgebreid worden bij mooi weer. De hoekopstelling van deze ruimte staat een vlotte toegang toe tot de vergaderzalen, de administratieve functies op mezzanine-niveau, de incubator daarboven en de ateliers erachter. De zes tot acht meter hoge ateliers staan tegenover elkaar langs twee overdekte straten die de activiteiten groeperen. Deze straten vormen een gedeelde collectieve ruimte en bieden plaats voor verschillende animaties. Deze straten zijn doorzichtig langs de noord- zuid kant, waardoor de bruisende animatie van alle activiteiten zowel vanop het lager gelegen straatniveau dan vanaf de hoger gelegen incubator zichtbaar is. Alle toegangen met de auto, vrachtwagens e.d. zijn beperkt tot de zuidkant, aan de drukke en luide Diedonné Lefèvrestraat, om een relatieve rust te bewaren aan de drie andere kanten. De twee straten buigen af naar het noorden, in de richting van een promenade langsheen de residentiële wijk en de straat-ruimte daartegenover. De promenade loopt rechtstreeks naar de inkomhal en de plaats en naar de incubator die op dakniveau geplaatst werd. Deze ruggenwervel van oost naar west, gebruikt door zowel gebruikers van de ateliers dan die van de incubator, is vanaf heel de kant langs de straat zichtbaar. Op deze manier trekken de activiteiten binnen het gebouw bijna meer de aandacht dan het gebouw zelf. Boven de ateliers treft men de incubator, geplaatst op één enkel niveau en geïntegreerd zodat deze ruimte een maximale lichtinval voor de woningen tegenover niet verstoort. De incubator zweeft boven de twee open straten en ontplooit zich geleidelijk aan rond twee zonovergoten patio’s.
Technieken
GREENBIZZ combineert een voorbeeldige energieprestatie aan een zorgvuldige materialenkeuze en een optimale akoestiek, en alles op een reproduceerbare manier. Gevelbedekking in fijnspar, zonnewering en beton voor thermische inertie: er is alles aan gedaan om een gebouw met een minimale ecologische impact neer te zetten. De ateliers zijn conform de lage energienorm NZEB (Nearly Zero Energy Building), en de incubator is volledig passief. De hoge performantieschil en de recentste maatregelen voor een energetische efficiëntie zijn eveneens belangrijke elementen die bijdragen tot de duurzaamheid van het gebouw. Ook de grote schaal productie van de gevel- en structuurmaterialen speelde een belangrijke rol in de realisatie van het project. Hierdoor werden niet alleen budget en deadlines verminderd, maar ook de negatieve impact van een grote werf in de stad was miniem.
Een bijzondere aandacht werd besteed aan de materiaalkeuze, met een maximale levenscyclus en de gezondheid van de gebruikers in het achterhoofd. Hout, cellulose, gerecycleerde en recycleerbare producten en niet schadelijke producten vormden de basis voor de realisatie van dit project. De gebouwde en niet gebouwde vormen van GREENBIZZ zijn niet het resultaat of eindproduct van één van de aanwezige ateliers: ze stimuleren en ondersteunen de activiteiten die zich binnen deze ateliers afspelen, de gezamenlijke inspanning, de wisselwerking. Het werk is een levend, verleidelijk element dat deelbaar, doorlaatbaar, verantwoord en vooral, toegankelijk voor iedereen is en dit zonder uitzondering, denk bijvoorbeeld aan de spelende kinderen op de plaats.
Over architectesassoc.
“Le propre de tout être devenu humain est sa conscience de l’Autre”: dit citaat leest men op de presentatiepagina van architectesassoc. We zijn allemaal onderdeel van een grenzeloze gemeenschap en we delen onze planeet van vandaag met de kinderen van morgen. De architecten van architectesassoc beschouwen het als hun missie om te vertrekken vanuit een verantwoorde aanpakt die een positieve impact heeft voor elk individu en voor de gemeenschap. De hierop volgende beschouwing is een holistische en empathische visie gebaseerd op een globale duurzaamheid. architectesassoc, geleid door Marc Lacour en Sabine Leribaux, tracht de noden uit te drukken in een sociale, politieke, economische, stedelijke, menselijke, emotionele, ecologische, culturele en tijdelijke context. Deze aanpak weerspiegelt zich in de open geest van het team en haar zoektocht naar de rijkdom van uitwisselingen tijdens de bouwprocedure. “De helft van de bevolking van onze planeet leeft tegenwoordig in een stedelijke context”, leest men bij architectesassoc. “Wij kunnen vandaag geen geloofwaardige oplossing bieden voor de schaal van de situatie zoals ze nu is. Daarom is het essentieel dat onze huidige denkwijze deze context integreert.” Het atelier bestaat uit professionals die hun talenten en capaciteiten ten dienste stellen van de nieuwe visies, flexibele en concrete visies van de architectuur, gebaseerd op hun praktische ervaring. Het atelier moedigt de synergieën en samenwerkingen met andere essentiële figuren voor het bouwproces, zoals ingenieurs, bouwprofessionals, stedenbouwkundigen, scenografen, artiesten, fotografen…
Tekst: Kim Schoukens
Foto’s: architectesassoc sprl
architectesassoc sprl
Sterrenwachtlaan 11E – 1180 Brussel
t. 02 410 76 77
info@architectesassoc.be – www.architectesassoc.be