Philippe Samyn & Partners

Contrasten in hout

Hout is een prachtig materiaal in de architectuur. Organisch, geometrisch, rustiek, precies, cerebraal… dit materiaal verleent zich tot een heus architecturaal spel. PLAN sprak met de Brusselse architect Philippe Samyn, die ons twee zeer contrasterende realisaties in hout voorstelt.

De harige cycloop

Voor dit huis in opdracht van een kunstenaar vertrok de architect van een klein, bestaand huisje in Californische stijl. Het oorspronkelijke huis werd vergroot om mee te gaan met de vergroting van het gezin van de opdrachtgever. Vandaag de dag vind je in het oorspronkelijk huis de inkomhal, een familieruimte en de keuken. Het salon en de trap naar de kamers werden in het nieuw gedeelte ondergebracht. Op het tweede verdiep treft men de master bedroom met haar private badkamer en de vijf kinderkamers en de sanitaire blokken. Het geheel is voorzien van een “trampoline”-mezzanine, beschermd door een net in textiel.

Beplante heuvel

Het huis ziet eruit als een “harige cycloop”, om het met de woorden van de architect te zeggen: een beplante heuvel met één enkel venster dat uitgeeft op de tuin. De beplante gevels omsluiten het huis aan de noord-, oost- en zuidkant zodat het huis onzichtbaar is voor de buren. Aanvankelijk was de bedoeling om de gevel te beplanten met lokale planten, maar dat was buiten de smaak van de opdrachtgever gerekend: “de opdrachtgever is een zeer ervaren kunstenaar en wenste exotische planten op zijn gevel”, licht P. Samyn toe. “Om die reden nodigden we de Parijse botanist Patrick Blanc uit om zich te verdiepen in de plantenselectie en de compositie van het geheel.” De irrigatie- en bemestingssystemen voor de planten zijn geïntegreerd in een vilten laag, bevestigd op stijve pvc-platen. Het geheel vormt een waterdicht omhulsel dat een uitstekende isolatie en een ondersteunende structuur biedt. Een 60cm brede geul loopt rond de gevel en recupereert het irrigatiewater om het te recycleren. Voor het interieur koos de architect voor neutrale en pure grijstinten: “zuivere grijstinten zijn kleurenspiegels. Ik ben architect, geen kunstenaar, en het is aan de kunstenaar om kleur aan te brengen: mijn taak is om die kleur zo goed mogelijk te laten uitkomen.”

Het geometrische huis

Van deze zeer organische woonst gaan we over naar een andere houten realisatie, maar in een heel andere uitvoering. In een residentiële wijk van Brussel vinden we een volledig houten huis terug, gerealiseerd in hout uit het Duitse zwarte woud. De binnenstructuur van het huis is vervaardigd in Schotse pijnboom. In tegenstelling tot de eerder vermelde botanische “bol” staan we hier voor een meesterwerk van verhoudingen (3/4), het resultaat van een geometrisch werk gebaseerd op twee overlappende delen. Het tweede deel schuift in het eerste in een hoek van 14°, en richt zich tot de vier windstreken. Het geheel is een symmetrisch meesterwerk. Denk bijvoorbeeld aan de verticaliteit van het huis: de vloerhoogtes bedragen 270cm, verdeeld in modules van elk 8.4375cm die de secties, verhogingen en gevelplaten markeren.

Cerebraal

De aandacht voor details vinden we terug tot in de trap, waar de treden elk precies 16.875cm hoog zijn – de hoogte van twee modules. De verdeling van de binnenruimtes is geregeld rond twee dubbele ruimtes: de inkom aan de noord- en de wintertuin aan de zuidkant. Elk compartiment heeft een trap die naar de vier kamers met hun badkamers. Het huis is ingedeeld in drie temperatuurzones met buffers. “Het gebruik van hout was een logische keuze voor de gebruikers van dit huis. Het geheel is een oefening in verhoudingen en bescheiden surrealisme. De opdrachtgever is een ingenieur en het resultaat is een huis dat afgestemd is op haar bewoners. “Het is een zeer geometrisch en cerebraal huis, zeker vergeleken met het vorige voorbeeld. De twee huizen die hier vermeld worden, hebben een totaal verschillende poëzie.”

Philippe Samyn and Partners, architecten en ingenieurs

Philippe Samyn and Partners werd opgericht in 1980 en is actief in alle branches van de architectuur en engineering. De aanpak van P. Samyn kan samengevat worden in één vraag: “waarom?” Een constante “waarom”-vraagstelling die de basis vormt voor de visie van de architect. De methodologie is de grootste rijkdom van de architect of ingenieur. Dankzij deze methodologie kan men elk programma op een nieuwe manier benaderen. Het bedrijf zorgt voor een totaalpakket, gaande van programma, (stedenbouwkundige) planning, landschapsarchitectuur, (interieur) architectuur, het bouwen, speciale technieken, structuur, project- en werfcoördinatie. De leden van Philippe Samyn and Partners zijn eveneens bezig met research en actief in de academische wereld en in de ontwikkeling. Sinds de oprichting van Philippe Samyn and Partners is een totaal van meer dan 6.858.351m² gebouwd, waaronder: 477.007m² bruggen en openbare werken, stations, luchthavens, transport en parkings; 275.364m² industriële gebouwen; 1.291.263m² openbare gebouwen, scholen en universiteiten; 275.471m² researchcentra en laboratoria; 2.303.409m² nieuwe administratieve gebouwen; 389.116m² administratieve gebouwen (renovaties); 98.906m² interieurorganisatie voor administratieve gebouwen; 313.321m² tentoonstellings- en commerciële ruimtes, energetische renovaties, auditoria en evenementzalen, musea en culturele centra; 595.095m² ziekenhuizen en zorgcentra, 694.161m² woningen. Het bedrijf met haar filialen bestaat vandaag de dag uit een ploeg van ongeveer 65 medewerkers.

Over de architect

“Wat mij interesseert is me vragen stellen en vaststellen hoe hard het ons ontbreekt aan verbeelding. Voor de architect een permanente maar cruciale vraagstelling. Het is van groot belang om de sfeer van de locatie goed te hebben en niet enkel vanuit het programma van de opdrachtgever te vertrekken, maar ook een sensueel, affectief en cerebrale relatie tot stand te brengen met de opdrachtgever. “Een gebouw moet goed geplaatst zijn en niet voortvloeien uit een reactie. We denken te veel in functie van het alledaagse leven, terwijl men net moet kunnen afstand nemen en doen in plaats van te reageren.” Een duidelijke houding tegenover de bouwkunst en een obsessie voor het schetsen kenmerken de visie van P. Samyn. Zijn passie is de bouwkunst. Een kunst die een rechtstreekse invloed heeft op de manier waarop een tekening op papier gezet wordt. Voor hem zijn de ‘duurzame bouwmodes’ niet meer dan een reactie en de daaraan verbonden methodes ’trucjes’.

“Denk bijvoorbeeld aan gebouwen die gezet zijn ten tijde van onze grootouders. Hun voornaamste kwaliteit is dat zij voor zowat alles kunnen dienen: wonen, school, bioscoop… de eenvoudige indeling verleent zich tot verschillende manieren van gebruik. Vandaag de dag kan je, als je een appartement tekent, ook niets anders doen met de ruimte buiten het gebruiken als appartement. Dat is toch niet duurzaam!”

Voor P. Samyn is de echte duurzaamheid een flexibel gebouw creëren. “Wanneer je je gebouw 20 jaar na de bouw terugziet en vaststelt dat het verhaal dat het vertelt gerespecteerd is, dan weet je dat je je werk als architect goed gedaan hebt. “Uiteindelijk zijn wij slechts voorbijgangers. Het enige dat eeuwig is, is poëzie. Al de rest is vluchtig.” Samyn & Partners realiseerde onder andere het kantoor van het bedrijf in een gerenoveerde boerderij te Ukkel, maar ook het Euro-Space Center te Libin Transinne, de Europa hoofdzetel voor de Raad van de Europese Unie te Brussel, aan de herstructurering van het Brugmann-ziekenhuis, eveneens in Brussel, en de Rogiertoren.

Tekst: Kim Schoukens
Foto’s: Marie-Françoise Plissart & Vincent Everarts

Philippe Samyn and Partners
Waterloosesteenweg 1537 – 1180 Brussel
t. 02 374 90 60
sai@samynandpartners.com – www.samynandpartners.com