Sculp [IT] architecten

De Antwerpse Cadixwijk: een creatief speelterrein

De Antwerpse Cadixwijk is in volle ontwikkeling en maakt wonen aan het water mogelijk tussen de vele oude dokken. Het Eilandje kende lang een grauwe reputatie waar achterstand en verloedering alom tegenwoordig waren. Maar dankzij intensieve stadsontwikkeling wordt de wijk een creatief speelterrein waar ontwikkelaars en architecten aan de slag kunnen met de vele oude panden en pakhuizen die de buurt rijk is. Sculp [IT] architecten uit Antwerpen waagde zich er aan de invulling van een casco appartementsgebouw en kwam tot een indrukwekkend resultaat zonder te raken aan de eigenlijke constructie.

Bij het eerste plaatsbezoek werd al snel duidelijk dat het geen makkelijke opdracht zou worden om aan de wensen van licht en ruimte te kunnen voldoen. De casco woning leek ruim maar moest plaats bieden aan drie nieuwe verdiepingen die in de ruimte moesten worden geïntegreerd. Bij de eerste opmetingen werd duidelijk dat het gebrek aan ramen voor een bijkomende uitdaging zorgde met betrekking tot lichtinval naar het centrum van de woning. In tegenstelling tot licht dat van de buitenmuren een weg naar binnen vond, kwam het licht in dit pand van binnen om zich van daaruit naar de andere vertrekken te verspreiden.

Hoewel er door niet te moeten raken aan de ruwbouw heel wat administratie en tijd werd uitgespaard, bleef de uitdaging voor architect Pieter Peerlings bijzonder groot. Het 23 meter diepe pand was immers maar 4,38 meter breed en had eerder iets weg van een lange tunnel dan van een potentiële, ruime woning. Het ontbreken van vloeren, verdiepingen en dus ook plafonds, bood dan weer mogelijkheden met betrekking tot ruimtegevoel en lichtinval. Daarom werd de bestaande binnenpatio behouden als centraal lichtpunt en speelde het samen met de reeds voorziene gaanderij ter hoogte van de eerste verdieping een belangrijke rol in het definitieve ontwerp.

De totale hoogte van het gebouw liet maximaal drie verdiepingen toe waarin 2 badkamers en 3 slaapkamers moesten worden ondergebracht. Met het oog op zoveel mogelijk licht en ruimte kozen de architecten ervoor om de gaanderij ter hoogte van de eerste verdieping te behouden en de vide tot tegen het plafond te benutten. Een gesloten plafond zou het pand immers erg donker gemaakt hebben. Met het oog op de maximale verspreiding van licht stapte het bureau af van een klassieke opbouw met twee verdiepingen. In plaats daarvan werd gekozen voor een indrukwekkende blokkenstructuur die in drie lagen geschrankt op elkaar werden gestapeld. Het gelijkvloers biedt plaats aan een bergruimte. De verdiepingen erboven bieden plaats aan een kantoor, een slaapkamer, een bureau en een badkamer. Door de vrijgekomen openingen tussen de blokken te voorzien van glazen wanden bleef het gevoel van ruimte behouden en werd de vereiste lichtinval op een inventieve manier gerealiseerd. Een bijkomend voordeel van deze wanden is de akoestiek die in het gebouw met overvloeiende ruimtes anders een geheel eigen leven zou gaan leiden. Hoewel de geschrankte blokken doen vermoeden dat er een zware structuur achter schuilgaat, is het team er met een ingenieur in geslaagd de muurdikte beperkt te houden. De afwerking met standaard gipsplaten van 10 cm draagt dan ook bij tot een verfijnd geheel zonder zichtbare bombastische stalen elementen. De slanke constructie doet dus waarvoor ze gemaakt is en draagt bij tot een maximale lichtinval met een minimaal ruimteverlies.

In overleg met de bouwheer werden bepaalde onderdelen van de ruwbouw behouden. Zo kregen de gestorte betonnen muren een volwaardige plaats in de woning. Daarnaast werden de snelbouwmuren afgewerkt en bepleisterd waardoor er een dynamiek tot stand kwam tussen het aanwezige ruwe karakter en het afgewerkte uitzicht van nieuwe muren. Ook de gipswanden van de stapelstructuur in combinatie met glas dragen bij tot een strak samenspel dat de woning doet leven. Gezelligheid werd gecreëerd door gebruik te maken van notenhout dat in verschillende ruimtes warme accenten legt. Zowel het aanrecht in de keuken als de vloer en wanden in de TV-ruimte en de keuken zorgen voor een huiselijke sfeer in een strak en industrieel kader.

Verlichting was ongetwijfeld één van de belangrijkste focuspunten in het ontwerp. Samen met de bouwheer werkten de architecten een minutieus lichtplan uit waarbij het grootste deel van zowel de functionele verlichting als de sfeerverlichting door middel van ledlijnen werd ingebouwd. Overal in de woning zorgen ze voor harmonieus licht dat samenloopt met onder andere hoeklijnen, naden en inbouwelementen. Slechts op enkele plaatsen in het huis werden zichtbare spots gebruikt. Door een vlotte aansluiting van de centrale steunbalk op de gaanderij met geïntegreerde ledlijn, wordt de harmonieuze samenhang van het interieur en de ruwbouw nog eens extra benadrukt. Zichtbare staalelementen zijn schaars in de woning en zijn slechts op enkele plaatsen decoratief zichtbaar. De stalen elementen zoals de trap, het frame van de glazen balustrade en de centrale poutrel komen zo het beste tot hun recht in het grijs-witte interieur met notenhout.

Dit uitzonderlijke pand beschikt over tal van uitzonderlijke elementen en daar is het bad een treffend voorbeeld van. Het naadloze, uit Corian vervaardigde bad bevindt zich immers niet rechtstreeks in de badkamer. Het maakt integraal deel uit van de stapelstructuur en vormt de kroon op het denkwerk van de architecten. Dit ontwerp bespaart bovendien ontzettend veel plaats in de badkamer en benadrukt het luxegevoel. Het bad is in harmonie met de rest van de woning en vat de samenhang van het ontwerp bijzonder goed samen.

Het ontbreken van een kelder en bijgevolg ook een wijnkelder waren eigenlijk een zegen voor dit casco pand. Het liet de architecten toe een wijnruimte te voorzien over de gehele lengte van de keuken. Het sluitstuk biedt plaats aan 280 flessen en werd volledig op maat gemaakt in glas. Het bestaat uit verschillende segmenten die zorgen voor een optimale bewaring naargelang de behoefte van de wijn. Ook hier werd ontzettend veel belang gehecht aan de verlichting die door middel van ledlijnen de flessen optimaal tot hun recht doet komen.

Sculp [IT] Architecten slaagde erin om met een bijzonder ontwerp licht te brengen in een potentieel donker pand en vooral ruimte te behouden waar het risico op geslotenheid erg groot was. Het architectenbureau draagt met dit project in belangrijke mate bij tot de ontwikkeling van de Cadixwijk en drukt zo mee zijn stempel op de ontwikkeling van een nieuw stadsdeel waar de behoefte aan inventiviteit en originaliteit groot is.

Tekst: David Van Turnhout
Foto’s: Lucid

Sculp [IT] architecten
Oranjestraat 54A/01 – 2060 Antwerpen
t. 03 289 07 24
mail@sculp.it – www.sculp.it