POLO – archipelago
Een uitnodigende en slimme mobiliteitshub
Aan de Eandissite in Mechelen, vlakbij het Keerdok en de Antwerpse poort, is een groots project opgestart. De Stad Mechelen wil op deze strategische plek een onmisbare schakel creëren tot het bevorderen van duurzame mobiliteit en infrastructuur aan een belangrijke in- en uitvalsweg te noorden van het centrum, een stadsdeel waar er de komende jaren ook heel wat woongelegenheid zal gerealiseerd worden. Het aspect beleving staat dan ook centraal. De opdracht voor wat een nieuw landmark moet worden, werd toegekend aan de ontwikkelaars Kairos en MONT-REAL in samenwerking met POLO Architects, archipelago architects, Vogt Landscape architects, 3E, Sweco, B.A.S. en ARA. PLAN Magazine trok naar Leuven voor een gesprek met ir-arch. Iwein Meyskens van archipelago architects.
Programma
Het programma? Een multifunctioneel, iconisch en bijna-energieneutral gebouw waar functionaliteit en duurzaamheid hand in hand gaan. En het winnende ontwerp van het consortium was raak: het voorstel voor een expressieve constructie, ontworpen vanuit een contextueel en toekomstbestendig perspectief viel in de smaak bij de opdrachtgevers. Het gebouw zal flexibel, polyvalent, deels circulair en aanpasbaar zijn om op de evolutie op gebied van automobiliteit te anticiperen. De eerste invulling van deze groene mobiliteitshub zijn kantoren, een buurtwinkel en een parkeerruimte voor 537 auto’s en 110 fietsen. “De Stad Mechelen was op zoek naar een mobiliteitshub waar wagens kunnen gestationeerd worden voor mensen die naar de binnenstad gaan en dat te voet of met de fiets doen, een parking waar de beleving begint aan het gebouw zelf”, weet Iwein Meyskens vanarchipelago architects.
De uitdaging
“De terreinvorm was geen makkelijk vertrekpunt”, vertelt Iwein Meyskens nog. “We moesten aan de slag met een perceel in een soort driehoeksvorm – de Eandistip- , en dat gaf wel de nodige uitdagingen qua werkbare footprint.” Een verplichte reservatiestrook van 8 meter vanaf de perceelsgrens langs de N16 invalsweg verminderde de beschikbare grondoppervlakte nog en vroeg om een compacte vormgeving. Samen met de vooropgestelde bouwhoogte van 5 bouwlagen en maximaal drie bouwlagen voor kantoren kregen de architecten een behoorlijk pittige opgave voor de kiezen. “We hadden verschillende modellen voor ogen, waaronder een silo model, een waaier model en een knipmes model. Uiteindelijk kozen we voor een model dat een combinatie is van de verschillende onderzochte modellen. Dit model gaat uit van twee parallelle stroken met rijbanen omzoomd door haakse parkeerplaatsen en een centrale circulatiekern”. De architecten zorgden echter voor een variant van dit model: door het voorzien van een smallere sokkel dat een uitkragend volume draagt krijg je een soort tweede maaiveld, een dek, waarop het kantoorvolume als een soort brug van een schip is geplaatst. Het resultaat is een soort uitnodigend terras met zicht op de stad. “Een leuk detail is dat de winkel op maaiveldniveau een grotere hoogte heeft en verdiept in de grond zit, waardoor het meer daglicht krijgt vanop het maaiveld en dat daglicht tussenin de rekken valt. Een niet te onderschatten kwalitatief gegeven!” De zuidoriëntatie van de laagste vleugel maakte het geschikt voor zonnepanelen, een investering waardoor het gebouw bijna energieneutraal is.
Een iconische mobiliteitshub
In de mobiliteitshub moest de mogelijkheid zijn om events en aankondigingen te organiseren, dus de aantrekkelijkheid van dit gebouw was belangrijk. Door de locatie aan de Antwerpse Poort wilden de opdrachtgevers een iconisch gebouw. “In die richting nam ons ontwerpteam snel een beslissing, namelijk het iconisch gehalte van het gebouw laten voortvloeien uit de functie en het duurzaam karakter ervan. Zo kwamen wij uit op een skeletstructuur met dragende buitenwanden, gematerialiseerd door x-en en verdiepingsvloeren met een vrije overspanning van bijna zeventien meter.”
Dankzij dit ontwerp ontstaat een plek waar het vlot parkeren is door de afwezigheid van kolommen. In het gebouw zal je op de klassieke manier kunnen parkeren, maar het is ook klaar voor de toekomst: de hub heeft de flexibiliteit om zelfrijdende wagens in de toekomst heel kort bij elkaar te laten parkeren. “Dit verhoogt de capaciteit enorm”, vult Iwein Meyskens aan, “terwijl het gebouw blijft werken. Je kan zonder aanpassingen per verdieping van 87 naar 118 plaatsen gaan en zelfs als het ware ‘stapelen’ met een ingreep waarbij je een extra constructie plaatst. De hoge verdiepingshoogtes die voorzien zijn staan zo’n ingreep toe, en dan ga je naar 196 plaatsen. Het gebouw wordt zo enorm flexibel.”
Het gebouw beleven
Het was duidelijk in het programma dat de opdrachtgever meer dan een parking wilden. De mobiliteitshub aan de Antwerpse Poort zal dus events kunnen hosten waar zelfs een groot scherm aan te pas kan komen. Het kantoorgebouw heeft namelijk maar de helft van de lengte van het totaal, waardoor je perfect een soort cinema kan creëren. Ook tijdelijke installaties zoals pop ups zijn mogelijk dankzij de maat en de constructie van het gebouw. De fietsers en voetgangers treffen elkaar op het nieuwe welkomstplein, waar zich ook de toegang tot de kantoren, de winkel en het postpunt bevinden. De parking van het auto-delen en de toegangen tot parkeergarage bevinden zich aan de afslag van de N16. Hier komen de verkeersstromen veilig gescheiden samen en treft men het kloppend hart van het geheel. De bezoekers kunnen via een voetgangersbrug oversteken naar het Rode Kruisplein en zo eventueel verdergaan naar de binnenstad. Maar ook de daken van het gebouw krijgen een publieke bestemming, met als belangrijkste een daktuin ingericht op het dak van het kantoorvolume, waarvan de inspiratie onder andere kwam van de daktuin van de Torre Guinigi in Lucca (Italië). Het wordt een informeel, publiek stadsterras met een opvallende boomcirkel. Een plek van samenkomst voor zowel de mensen van het gebouw als de bezoekers, kortom, iedereen die van een moment van rust en een panoramisch uitzicht op Mechelen wil genieten: “We wilden komen tot meer stedelijkheid en meer groen, en ervoor zorgen dat het ook voor mensen die niet met de wagen zijn aantrekkelijk is om het gebouw te bezoeken en de skyline van Mechelen met haar kathedraal te zien. Zo wordt de daktuin een aangename plek om te vertoeven voor de mensen die er werken, voor zij die er geparkeerd zijn of voor bezoekers zonder wagen.” Twee verdiepingen lager, op het dakvlak dat half onder het kantoorvolume schuift, treffen we de tegenhanger van de daktuin: een deels overdekt, deels open evenementenplein waar verschillende publieke evenementen kunnen worden gehouden. Wanneer deze ruimte niet gereserveerd is voor evenementen kan er uiteraard ook gewoon geparkeerd worden.Kortom, de architecten ontwierpen voor de Eandistip een iconisch, flexibel gebouw dat klaar is voor de toekomst. “Bekijk het als een rek dat er goed uitziet en functioneel is, hoe je het opvult maakt niet uit, want het kan het allemaal aan”, sluit Iwein Meyskens af.
Het project op de Eandistip is een resultaat van de architecturale samenwerking tussen POLO Architects, met Mauro Poponcini, Michiel Verhaverbeke en Thibaut Gevers & archipelago architects met Thomas Merckx en Iwein Meyskens. De architecten inspireerden zich mede op de typisch Mechelse referenties zoals de Mechelse koekoek en het kantklossen voor de uitstraling van de materialen.
Over archipelago
Het team van archipelago architects telt 120 medewerkers verdeeld over Leuven en Brussel en werkt voornamelijk in België. De contextuele architectuur die zij brengen rust op drie pijlers: aantrekkelijk, functioneel en duurzaam. De focus ligt op eerder complexe projecten en laat die nu toevallig steeds talrijker worden in een wereld waar de bouwgrond schaarser wordt en de gronden en gebouwen ter beschikking in de meeste gevallen een voorgeschiedenis hebben. Dàt is de uitdaging dat het architectenbureau aangaat: de toegewezen sites stedenbouwkundig, landschappelijk en architecturaal opwaarderen.
Over POLO Architects
Het duo Mauro Poponcini & Patrick Lootens is uitgegroeid tot een architectenbureau met meer dan 90 medewerkers die werken vanuit ateliers in Antwerpen en Brussel aan opdrachten in heel België en daarbuiten. Een bureau voor stedenbouw, architectuur & interieur met veel kennis, bouwkunde en ervaring maar vooral een prachtig collectief van multidisciplinaire medewerkers waar ontwerpkracht, creativiteit en reflectie de boventoon voeren. POLO Architects is een amalgaam: een creatief vat vol tegenstrijdigheden, waarin zowel grote projecten (commercieel, privaat, publiek) een plaats hebben alsook de (kleine) uitzonderingen.
Tekst: Kim Schoukens
Foto’s: Kairos & Montreal
POLO Architects
Tavernierkaai 2 bus 28 – 2000 Antwerpen – t. 03 225 18 84
Havenlaan 86C bus 409 – 1000 Brussel – t. 02 486 02 86
www.polo-architects.be