CAAN Architecten

Architectuur die rust brengt aan de kust

Er valt wel wat te vertellen over de architectuur aan onze Belgische kust met zijn voor- en tegenstanders. Maar intussen is er een nieuwe beweging ingezet die architectuur met een meerwaarde wil brengen. Bouwpromotor Rietveld Projects staat voor kwaliteit en design en doet daarvoor beroep op vooraanstaande bureaus. CAAN Architecten hoort daarbij en werd aangezocht om op een moeilijk perceel een kwaliteitsvol project voor nieuwbouwappartementen te realiseren. CAAN koos bewust voor rustgevende en traditionele architectuur, vooral om het bruut karakter van het perceel – een bijna rechthoekige driehoek – te compenseren.

CAAN heeft voor Rietveld Projects diverse projecten lopen aan onze Belgische kust, vooral dan in de regio Koksijde, Oostduinkerke en Sint-Idesbald. De uitdaging in dit project bestond vooral in de omgang met het niet voor de hand liggende perceel dat zich in vogelvlucht op amper 100 meter van het strand bevindt. Enerzijds kijkt het uit op de Koninklijke Baan, de grote weg waarlangs de kusttram alle steden van onze kust verbindt. Niets vreemds op het eerste gezicht, zij het niet dat het perceel een hoek vormt met een zijstraat, waardoor je een driehoekig plan krijgt. De opdracht voor CAAN bestond erin daar het maximale uit te halen. Dat resulteerde ongeveer in vier appartementen per bouwlaag, waarvan drie grote op elke hoek met daartussen een studio. Op de vierde bouwlaag, een iets kleiner teruggetrokken dakvolume, is het uiteindelijk bij één groot appartement gebleven met zicht op zee.

Bij een driehoek is het ook belangrijk om ervoor te zorgen dat alle woonfuncties aan de buitengevel zitten. Samen met de circulatie en de gemeenschappelijke functies waaraan je gebonden bent, is het voor CAAN een puzzel geweest om elke wooneenheid maximaal comfort te bieden. Maar ze zijn er wel in geslaagd om de leefruimtes telkens op een hoek te voorzien met maximaal zicht en lichtinval en een groot terras. Met uitzondering uiteraard van de kleinere studio of het éénkamerappartement dat zich centraal aan de grote baan bevindt. Het pand is ook volledig onderkelderd met daarin, via een autolift, een parkeerplaats voor elke bewoner.

De driehoekige vorm heeft niet alleen het aantal wooneenheden bepaald, maar was voor CAAN ook de aanleiding om de richting te bepalen die ze met de architectuur wilden uitgaan. Koen Heijse: ‘Een driehoek is weliswaar vormvast, maar wij vinden die vorm ook vrij agressief. Dat hebben wij willen compenseren door te kiezen voor een vrij eenvoudige architectuur. Dat uit zich enerzijds in de zachte grijze baksteen, maar eveneens in de eenvoudige vorm die we hebben aangehouden. Uiteraard is er de vertrapping naar boven toe, het gevolg van de balkons. De geldende bouwvoorschriften voorzien daar standaard 1m20 die je uit de gevellijn mag gaan voor een balkon. Wij hebben ervoor gekozen om daarmee te starten, maar die ruimte voor de volgende bouwlagen in te nemen als inpandige terrassen, zij het dan met een verspringing van slechts de helft. Zo krijg je de vertrapping in de architectuur.’

Uitpandige gevels met inpandige terrassen zorgen bovendien voor een mooi zicht voor de bewoners. Zeker op de hoek van het perceel wat in feite één groot overdekt terras is waar je door de claustra’s doorheen kijkt. Precies op de hoek voel je de werking van het gebouw, wat daar veel wegheeft van een schip, en komt de vorm van het perceel mooi tot uiting. De spanning die je op deze hoek voelt, is dan weer het tegenovergestelde van wat je langs de Koninklijke Baan ervaart. Daar straalt het gebouw vooral rust uit, zowel door de architectuur als door de materialisatie. En daarbij laat CAAN zich ook leiden door de aanpalende gebouwen. Koen Heijse: ‘Enerzijds om in de context te passen, maar anderzijds ook om een beetje te contrasteren. Rietveld werkt doorgaans graag met betonarchitectuur,veel glas en hout. Wij ook, maar evenzeer met andere materialen. Wij werken niet graag binnen een vooropgesteld stramien en gelukkig geeft Rietveld ons de nodige vrijheid. Ze kennen ons intussen en appreciëren het feit dat wij het soms elders gaan zoeken. Het hoeft niet altijd beton te zijn. Met baksteen kan je veel richtingen uit en in dit geval vonden ze het fantastisch dat wij met deze expliciete baksteenarchitectuur zijn afgekomen.’

De materialisatie is dus het gevolg geweest van hun keuze voor een rustige architectuur. Een grijze baksteen, weliswaar in twee verschillende richtingen gemetst. De banden, onder en boven de ramen, zijn horizontaal gemetst terwijl de stukken tussen de ramen opgevat zijn als verticaal metselwerk. Door op sommige plaatsen claustra’s te voorzien, krijg je daar een bepaald doorzicht. Het verticale metselwerk is bovendien geëvolueerd naar een soort gevelpanelen in metselwerk met daartussen een fijne lijn in zwarte natuursteen van 2 cm. Die werden tussen de delen gemetst en zorgen ervoor dat je duidelijk afgelijnde delen krijgt. Bovendien geeft het de gevel een mooi accent. CAAN is erin geslaagd, mede daardoor, om die delen te prefabriceren wat de opbouw veel eenvoudiger heeft gemaakt en het bouwproces gevoelig heeft versneld. Het eerste traditionele balkon is gerealiseerd met zwarte beton, de daaropvolgende inpandige terrassen in zwart gebeitst hout. Dat en het feit dat de ramen iets naar achter werden geduwd, versterkt de niswerking. Je krijgt ook een mooie dieptewerking en hetzelfde procédéwerd bewust herhaald op de bovenste verdieping met dezelfde materialen waardoor de gevelarchitectuur mooi aangehouden wordt. Het pand kende een traditionele opbouw met klassiek metselwerk in combinatie met betongewelven.

Binnenin stond CAAN enkel in voor het interieur van de gemeenschappelijke delen. Ook daar hebben ze gekozen voor rust en eenvoud en is er veel gerealiseerd met natuursteen, klaar uitgewerkt. Met uitzondering van de inkom waar ze, naar analogie met de andere nissen, de donkere houten gebeitste bekleding hebben doorgetrokken in combinatie met een vrij donkere vloer, gerealiseerd met marmermozaïek tegels van Bomarbre. Het interieur van de verschillende appartementen behoort niet tot de opdracht. Het toeval wil dat ze momenteel wel het interieur van de penthouse op de bovenste verdieping aan het uitwerken zijn op vraag van die eigenaar.

Dat CAAN stilaan zijn stempel begint te drukken in deze kustregio, staat buiten kijf. Ze bouwen ook graag mee aan een betere architectuur aan onze kust. Koen Heijse: ‘Wat mij charmeert aan Rietveld is dat ze altijd gaan voor goede architectuur. Het gaat hen niet enkel om de verkoop van appartementen. Alle projecten die ze realiseren, zijn duidelijk gebouwen met een meerwaarde. Dat wij hiervoor één van hun vaste partners zijn geworden, stemt ons uiteraard tevreden. Specifiek in dit project vind ik dat we erin geslaagd zijn een zekere soberheid in het gebouw te steken. Ter compensatie van de agressieve vorm. Dat uit zich onder meer in het feit dat alles hier wel netjes op elkaar en op een rij zit. Tegenwoordig zijn verspringingen en atypische vormen in, maar wij gaan hier net terugnaar wat rust brengt. Ter plaatse voelt het ook aan zoals we het bedoeld hebben. Het is mooi zonder schreeuwerig te zijn, net door zijn eenvoud. Het is er op zijn plaats.’    

Tekst: Sam Paret
Foto’s: Thomas De Bruyne & Nick Cannaerts

CAAN Architecten
Gustaaf Callierlaan 35 – 9000 Gent
t. 09 233 18 22
architecten@caan.be – www.caan.be