DMOA architects

In samenspel met de omgeving

Principes als het streven naar nulimpact in de omgeving, het optimaal benutten van de bouwgrond en de creatie van een harmonieuze maar speelse thuis, dreven dit project door DMOA architecten. Een bouwgrond langs een sterk talud met daarop een gedateerde woning, links van de bouwgrond een voetbalveld en aan de overzijde een vallei: dat was de situatie toen de bouwheren bij DMOA aanklopten. Het stond al vast dat de bestaande woning zou verdwijnen en dat er een hedendaagse integratie in de natuur in de plaats zou komen. Het gezin met drie kinderen had een duidelijk en breed eisenpakket. DMOA werkte eerst een traditioneler concept met rechte lijnen voor hen uit, maar dat bleek een moeilijk organigram en omslachtige circulatie met zich mee te brengen. Het architectenteam herbegon van nul en het uiteindelijke resultaat is op zijn minst verrassend en uitzonderlijk compleet te noemen…

Een rijke en verrassende vormentaal

Het bouwperceel ligt in een straat met een natuurlijk talud, waarin de benedenverdieping van de woning volledig uitgegraven werd. Bovenop de helling, in de tuin, werd een ogenschijnlijk vrijstaand paviljoen met leefruimtes gebouwd. Vanop de straatzijde zien we dan ook enkel de overdekte voordeur, het bureau en de garage, met erboven een gebogen volume en daarrond een natuurlijk aangelegde tuin. Betonnen luifels en een gevelbekleding met afrormosia-latjes onderbroken door raamkaders, volgen allemaal de zachte rondingen en creëren een hedendaagse doch natuurlijke indruk. Achter dat eerste publieke gedeelte, vinden we centraal de binnenpatio die dient als een verbindende knoop tussen en als een natuurlijke lichtbron voor elke aanpalende kamer. Een gevoel van intimiteit overheerst, mede gedragen door de plaatsing van groenzones en meerstammige struiken die als natuurlijke buffer de inkijk tussen de kamers beperken. Aan de andere zijde van die binnenruimtes loopt een brede rondgang van ongeveer 1,5m die de ovalen vorm van het patio volgt en volledig bekleed werd in tweemaal gerookte en donker geoliede eiken planken: deze planken volgen de kromming van het gebouw en worden doorgetrokken over verborgen deuren. De horizontale plaatsing van de planken op de buitenwand begeleidt de circulatie. Daklichten brengen vanuit de bovenliggende tuin natuurlijk licht binnen in de rondgang, die aanvoelt als een warme cocon. Op sommige plaatsen verbreedt de gang tot een volwaardige ruimte, waardoor een zicht ontstaat vanuit de gang op de patio en de achterliggende ruimtes. De ondergrondse wandeling wordt op deze manier opgeladen met verrassende doorzichten en intieme lichtinval. Architecte Stefanie Dieleman van DMOA: “Het wensenpakket en aantal functionele ruimtes was erg groot, en om te vermijden dat de woning te omvangrijk en dominant zou ogen in het straatbeeld, gingen we ondergronds werken rond de binnenpatio. De ingegraven benedenverdieping en ronde vorm van de woning bieden heel wat voordelen. Enerzijds een beperkte impact op de omgeving, anderzijds de flexibiliteit om woonruimtes optimaal in te richten volgens oriëntatie en privacy. De gemaakte conceptuele keuze van intimiteit beneden en openheid boven, en de bijhorende ronde vormgeving, zorgen ervoor dat de totale woonoppervlakte van 597m2 niet onpersoonlijk of onaangenaam groot aanvoelt.”

Paradijs voor jong en oud

De master bedroom en aanpalende badkamer ademen rust en warmte uit dankzij de aardse tinten van de grijze kalkvloer, de okergele Winckelmans muurtegeltjes en het houten raamwerk met jaloezieën. Omdat de bouwheer vaak voor dag en dauw naar het buitenland reist en niemands nachtrust wil verstoren, werd zijn dressing handig ingewerkt in de wanden van de rondgang. Even verder liggen de drie kinderkamers die zich telkens onderscheiden door een ander kleuraccent dat er de boventoon voert in de raamdecoratie, muurbekleding en in het geperforeerde stalen luik op de kastdeur. Een speelse afwisseling met het witte maatwerk en de kalkvloer. Die laatstgenoemde vloer vinden we beneden trouwens overal terug, met uitzondering van de eiken rondgang. Ook in de kinderbadkamer, voorzien van drie aparte lavabo’s, is de sfeer fris en kleurrijk in mintgroene tinten. Met de kinderen werd duidelijk rekening gehouden in het woonconcept: naast hun kamers is het binnenpatio een originele speelplek vanwaaruit ze langs een buitentrap vlot naar de bovenliggende tuin kunnen bewegen. Als het weer even meezit kunnen ze eenvoudigweg hun kamerdeur openzetten en via de buitentrap het zwembad induiken. Een leuk detail: vanuit de keuken boven hebben de ouders zicht op de binnenpatio en kunnen ze zo een oogje in het zeil houden. Verder vinden we beneden nog een speelkamer, wellness-ruimte en nutsvoorzieningen.

Geen detail is te klein

Maar liefst drie trappen geven toegang tot de leefruimtes in en rondom het paviljoen en bevorderen zo de circulatie: de buitentrap die de binnenpatio met de tuin verbindt, een tweede ingesloten wenteltrap met lichtkoepel die als ‘shortcut’ vanuit de zithoek van de woonruimte naar de slaapvertrekken leidt, en tenslotte een traditionele trap die bezoekers vanaf de inkom naar de bovenliggende verdieping leidt. Die laatste trap is ook volledig met eikenhout bekleed en vormt optisch een mooie overgang van de knusse benedenverdieping naar de open leefruimtes in het paviljoen. Dat paviljoen bedekt de helft van het ondergrondse woonvolume en neemt zo de kromming van een halve maan aan. De gesloten achtergevel is naar het voetbalveld gericht, de overige open raampartijen in afrormosia bieden uitzicht op de tuin, de patio en de vallei. Niet alleen visueel staan tuin- en woonvolume in dit concept in nauwe verbinding met elkaar, de ramen geven ook effectief overal toegang tot kronkelende tuinpadjes. Het overdekte terras achter de zithoek is toegankelijk via een driedelig schuifraam, het zwembad komt er verleidelijk dichtbij. Aluminium jaloezieën op de oostelijk, zuidelijk en westelijk georiënteerde raamkaders worden door een weerstation aangestuurd: afhankelijk van de zonnestand worden bepaalde jaloezieën verhoogd of verlaagd en zo heerst er steeds een aangenaam klimaat in de leefruimte. Op het dak van het paviljoen liggen ook zonnepanelen.

Intimiteit versus openheid

De intimiteit en geborgenheid van beneden maken hier plaats voor een luchtig spel van vormen, materialen en aardse tinten. Het gesatineerde plafond zorgt voor subtiele weerspiegeling van het licht en de gebogen wanden krijgen een extra dimensie door de bezetting met leempleister. De kalkvloer die beneden grijs was, kreeg boven een roze pigmentatie die aansluit bij de kleur van de keuken in fineereik en het Sarrancolin marmeren keukenblad. Ook het knusse leeshoekje in de keuken kreeg een roze fluwelen bekleding. Voor die interieurinrichting werd samengewerkt met Jacobs Interieur, die bijvoorbeeld ook de stoelen aan de eettafel in hetzelfde fineereik als de keukenkasten maakten. In het paviljoen zien we een aaneenschakeling van tafels, beginnend aan de ontbijttafel in de keuken en eindigend aan het lange exemplaar in de eetruimte. Gezelligheid troef in de verzonken zitput (waar ook de wenteltrap toegang tot geeft) met gaskachel en lederen zetels. Rode accenten her en der geven subtiel pit en persoonlijkheid maar toch vormt het beschreven spel een heel rustig en natuurlijk aanvoelend geheel.

Doordachte speelsheid

Ook bij het tuinontwerp werd DMOA nauw betrokken, Stefanie Dieleman vertelt: “Het is natuurlijk een fijn teken van vertrouwen wanneer de klant onze visie overal in doortrekt, zo ook in de tuin. Het terrein is enorm groot, maar we sprongen er zeer behoudsgezind mee om: alle bomen die je hier ziet stonden er vroeger ook al maar door ze meer ruimte te geven komen ze nu mooier tot hun recht. Verder hebben we met hoge grassen verschillende zones gecreëerd waarin paden of bijvoorbeeld een ingegraven trampoline verborgen liggen. Een kruidentuintje is dan weer vlot toegankelijk via een keukenraam… Voor elk wat wils dus. Het is een zeer compleet project dat doorgedreven werd tot in het kleinste detail.”

Tekst: Elisabeth Myncke
Foto’s: Luc Roymans

DMOA architects
Erasme Ruelensvest 21c – 3001 Heverlee
t. 016 75 01 56
info@dmoa.be – www.dmoa.be