Iglesias Leenders Bylois Architecten
Kerkwoning met dubbel zadeldak
Het silhouet van een kerk. De uitstraling van een modernistische hoeve. Het bos als kader ter versterking van de ervaring. Het mocht iets meer zijn, had de bouwheer op voorhand gezegd. Het werd veel meer. De woning die ILB Architecten heeft ontworpen in de bossen van Olen is een uitnemend voorbeeld van hedendaagse architectuur, waarin context en programma op sublieme wijze versmelten met elkaar.
In een L naar het zuiden
De voorgevel wekt een ietwat mysterieuze indruk. Op het eerste gezicht heeft hij wat weg van een hypermoderne kapel met een uitgekiend lijnenspel, geaccentueerd door een combinatie van hout, glas en baksteen. Het gebouw oogt gesloten en toch open. Veel geeft het in elk geval niet prijs. Achter het in afrormosia-hout opgetrokken gedeelte gaat de garage schuil, zoveel is zeker. Verder trekt een groot bandraam het licht naar binnen, zonder dat het aanmoedigt om de woning in te kijken. Daarvoor is het te hoog gepositioneerd. Geheimzinnigheid, het heeft zo zijn eigen charmes. “Het uitzicht van de voorgevel is in grote mate bepaald door de oriëntatie”, legt architect Elizabet Iglesias uit. “Het zuiden zit vooraan, wat de opdracht meteen bemoeilijkt. De uitdaging lag erin de zuiderzon maximaal te betrekken in de woning zonder dat er aan privacy zou worden ingeboet. Het gebouw moest zich zoveel mogelijk afsluiten van de straat, en toch open genoeg zijn om voldoende daglicht naar binnen te brengen. Uiteindelijk hebben we de woning in twee bewegingen vormgegeven: we zijn uitgegaan van een L-vorm, waarvan de korte zijde direct niet alleen uitkijkt op de straat, maar ook een scharnierfunctie krijgt voor de lange zijde. Die ligt namelijk dieper in het terrein en maakt zo de link met zowel de voortuin als het achterliggend bos.” Deel van het concept ontstaat door de garage grotendeels ondergronds te laten lopen, zodat er op het gelijkvloers een splitlevel ontstaat. Aan de straatzijde situeert zich een hoger gelegen zithoek met bibliotheek, op het niveau van de tuin bevindt zich de rest van de leefruimte. Elizabet Iglesias: “Door de ruimtes op die manier te organiseren konden we ook aan de voorkant van de woning met grote ramen werken. De verheven positie van het salon verkleint namelijk de inkijk, aangezien het glas maar begint op twee meter boven de nulpas. Daarnaast krijgt het bos een beschermende functie ten opzichte van het publieke terrein, waardoor we met grote glaspartijen konden werken in de rest van het huis. Daar waar de L vorm krijgt, staat ze volledig in het teken van omgeving, licht en zon.”
Binnen wordt buiten en omgekeerd
Een hoog zadeldak – lager dan dat van de voorgevel trouwens, wat het spel van oriëntatie en volumetrie alleen maar versterkt – topt de volledig in glas gedoopte gevels en loopt uit in een indrukwekkende overkraging voor het terras. Overal kijk je uit op het groen. “De bouwheer wilde de bosrijke omgeving zien doorvloeien in het gebouw”, legt Elizabet Iglesias uit. “Ter hoogte van de tuin hebben we gekozen voor maximale transparantie. Door de woning te concipiëren volgens welbepaalde assen en zichtlijnen heb je op elk punt in het huis het meest optimale zicht op de tuin. De grote ramen zuigen het groene landschap als het ware naar binnen. Daarnaast moest er ook effectief buiten geleefd kunnen worden. Woning en terras liggen niet alleen in elkaars verlengde, ze spelen ook effectief op elkaar in. Het terras is een echte buitenkamer geworden die organisch lijkt te zijn gegroeid uit de leefruimte.”
Splitlevelwoning
Het gebouw hult zich in genuanceerde roodbruine baksteen. Op het dak liggen keramische pannen in een vijftal kleuren die mooi aansluiten bij de gevelbekleding. De ingang van de woning bevindt zich aan de linkerkant en wordt zichtbaar gemaakt door een uitstulpend glazen volume. Elizabet Iglesias: “Aangezien we ter hoogte van de voorgevel met een garage en splitlevel zitten, waren we verplicht om de ingang van het huis te verplaatsen naar de zijkant. Om die zijdelingse entree te verduidelijken hebben we een glazen constructie bedacht. Die markeert de toegang en fungeert als een soort inkomhal buiten de woning. Via een pivoterende deur kom je dan vervolgens ook effectief binnen.”
Als je de woning betreedt is het splitlevel meteen zichtbaar. Een trapje leidt naar de bibliotheek, de tv-hoek en het bureel met uitzicht op de straat. Links daal je af naar het ondergronds gedeelte met de garage, wasplaats, bergruimte en technische ruimte. Hoe dieper je vervolgens de woning binnendringt, hoe meer verrassingen je tegenkomt. Geleidelijk geeft het huis zijn charmes en geheimen prijs. De eetkamer is de eerste woonzone op gelijke hoogte met de tuin en gaat er ook integraal in op. Een haard markeert de aanzet van de leefkeuken, die zich achter de hoek bevindt en zich presenteert als een baken van licht en openheid.
Elizabet Iglesias: “Elke woonfunctie heeft een eigen identiteit. En toch vormen alle zones in de woning visueel één geheel. Door eenheid te creëren in materialen en kleuren, door vloeren te laten doorlopen, door tussendeuren weg te laten. Voor ons zijn interieur en architectuur geen losstaande gegevens. Beide werken in op elkaar en bepalen de totaalervaring van een gebouw. Elk detail is van belang bij het bepalen van het concept. Het geheel staat of valt met de detaillering.”
De trap naar de eerste verdieping steunt op een metalen constructie, ingebouwd tussen twee wanden. Het lijkt wel of hij zweeft in de ruimte. Ook boven is het idee van het splitlevel doorgetrokken. Drie kinderslaapkamers zijn gelegen op hetzelfde niveau. Ze bevinden zich links van een grote centrale hal die hoogte krijgt door de punt van het zadeldak en via enorme ramen de boomkruinen opneemt in het gebouw. Om die ruimtelijkheid integraal te benutten, zijn de kasten van de kinderkamers aan de buitenkant toegankelijk. Rechts bevindt zich de familiebadkamer met douche, bad en toilet. Ze biedt uitzicht op de houten constructie boven het terras. Aan de straatkant en een niveautje hoger situeert zich de masterbedroom met dressing en een kleinere badkamer. Een dakraam zorgt voor licht en groen, terwijl de perforatie aan de straatzijde versluierd wordt door de houten latten van de voorgevel. Het mysterie ontrafeld.
Tekst: Bart De Maesschalck
Foto’s: Philippe van Gelooven