In & Out Architecture
Wanneer je de natuur bewust de bovenhand laat nemen
De locatie waar je bouwt, bepaalt in grote mate mee het ontwerp. Wanneer die zich zoals hier temidden de natuur bevindt, kan je twee zaken doen: of je kiest ervoor om in contrast te treden of je ontwerpt er in functie van, waardoor de woning er volledig in opgaat. Architect Eddy François koos in dit project heel bewust voor de tweede optie. Na zijn overlijden kwam het project in handen van In & Out Architecture die dezelfde lijn aanhield en nog een stuk doortrok binnenin. Naarmate de tijd en de seizoenen vorderen zal de natuur nog meer de bovenhand nemen. En dat is een bewuste keuze.
Het is geen eenvoudige opdracht om als bureau verder te werken op het ontwerp van iemand anders, maar de omstandigheden noopten nu eenmaal tot deze beslissing. Ook voor de bouwheer is het geen evidentie om iemand te vinden die in dezelfde sfeer ontwerpt en het project tot een goed einde kan brengen. De klant kwam uiteindelijk op aanraden van gemeenschappelijke kennissen bij Piet Vermeulen aankloppen en meer bepaald omwille van de sfeer die de architect in zijn eigen woning creëerde. Piet Vermeulen: ‘Het is een uitzonderlijke situatie. Toch had ik meteen affiniteit met het project. Ik heb dan ook niet getwijfeld, temeer omdat er eveneens een goede klik was met de klant en wij ook het interieur mochten doen. Als je de keuze van materialen mag bepalen en het ontwerp van het vast meubilair, is dat altijd dankbaar en zo kan je er als architect over waken dat het totale plaatje klopt. Ik heb het geheel dus gewoon omarmd als een eigen project en dat volledig begeleid zoals ik altijd doe.’
Dezelfde sfeer als in zijn eigen woning komt onder meer terug in de combinatie van houten blokramen en een donkerbruine aardse steen, in dit geval een linea baksteen. Het ontwerp en de foodprint van dit project mochten dan wel vastliggen, hier en daar zijn toch nog enkele details gewijzigd zoals de positie van de trap, de indeling boven en de detaillering van de ramen. Ook bij het terras opzij van de woning heeft In & Out een aanpassing doorgevoerd door een vierde glaspartij toe te voegen die aansluit met de buitenkolom en daardoor als windscherm fungeert. Maar de wellicht belangrijkste ingreep was de verdere ontwikkeling van de carport vooraan de woning. Door middel van een passerelle zorgde In & Out ervoor dat die nu een geheel vormt met de woning. De ontwikkeling van het groendak op de carport refereert naar de betonnen sokkel – met dat verschil dat hier voor een afwerking in plankenbekisting is gekozen – en begeleidt de bezoeker op een natuurlijke manier naar de woning. Op de plaats van de carport, die als buffer naar de straat fungeert, stond de oorspronkelijke fermette. Om maximaal in de natuur te kunnen opgaan, is het nieuwe gebouw in feite in de oorspronkelijke tuin gezet. Daardoor kan die in relatie treden met de Leie die achter het gebouw door stroomt.
De woning is opgevat als een drijvend ponton op de Leie. Ze rust op een betonnen sokkel waardoor ze iets hoger komt te liggen, een vereiste met de nabijheid van de rivier. Dat zwevende effect wordt versterkt door de treden opzij vanuit de tuin naar de woning toe. Daardoor lijkt de tuin onder de woning door te lopen. Het subtiele spel van openheid en geborgenheid ten opzichte van de omgeving komt ook naar voren in het gebruik van luifels en balustrades die in bepaalde zones bewust lager zijn gehouden en ingevuld met glas. Die laten maximaal zicht en interactie met de natuur toe, maar bieden eveneens privacy en beschutting. Het was voor In & Out een huzarenstuk om die luifels zo fijn mogelijk af te werken gezien die lager zitten dan het niveau van de betonplaat. Toch was het essentieel in het ontwerp gezien die luifelarchitectuur die vooral voorkwam in het Amerika van de jaren vijftig, voor de klant een inspiratie was.
Dat de natuur ook de bovenhand neemt in het ontwerp en de aanleg van de carport en de toegang naar de woning is meteen duidelijk. Er werd een waterpartij aangelegd die onder de loopbrug naar de woning doorloopt. Het weelderige groendak op de carport die in de zomer volledig in bloei staat, lijkt van bovenaf op een weide waardoor die helemaal opgaat in het groen. Hier en daar zoeken ook druivelaars en een blauwe regen hun weg naar boven langs de gevels. Dat en de integratie van inheemse planten en struiken rondom de woning zullen ervoor zorgen dat de woning steeds meer zal opgaan in zijn omgeving, inclusief de mosafzetting op de baksteen en het beton.
Ook in het interieur sijpelt de natuur door. Overal in de woning sta je in nauw contact met de omgeving dankzij mooie doorzichten. Dat is al zo van bij de inkom waar je tot in de tuin kan kijken met zicht op de Leie en achterliggende velden. Maar ook de materialisatie voelt heel natuurlijk en aards aan. De combinatie van veel hout, microtopping voor de vloer en crushed velvet, een speciale decoratieve verftechniek de een kleiachtige indruk geeft, voor het meubilair en de muren, past perfect bij de sfeer van de woning. Het werd op maat ontworpen door In & Out en is nu eens speels – met verschuifbare panelen – en dan weer strak met een geheel van deuren als panelen waardoor je geen zichtbare deuren hebt maar een ritme van panelen. Die staan in de centrale as en je kan er zelf voor kiezen om het zicht op de Leie prijs te geven of niet door ze al dan niet open te zetten. Ook het ontwerp van het haardmeubel, de keuken en zelfs het bbq meubel buiten zijn in dezelfde sfeer en op maat ontworpen. Ze helpen de circulatie in de woning en zorgen er tegelijkertijd voor dat alle ruimtes enigszins organisch met elkaar zijn verbonden maar anderzijds ook op zichzelf staan. Die geborgenheid wordt ook in de hand gewerkt door de massieve houten blokkaders die de verschillende raampartijen scheiden. Elk kader is als het ware een levend schilderij. Piet Vermeulen: ‘De klant houdt niet van de term modern in de zin van een koude woning. Zij wilden vooral een huiselijke sfeer, vandaar het gebruik van die warme en aardse materialen. Vandaar ook dat we in ons ontwerp van het vast meubilair bewust open ruimtes hebben gelaten waar boeken en andere decoratieve elementen die huiselijkheid kunnen versterken. Die helpen ook de akoestiek waaraan we eveneens veel aandacht hebben besteed. Bijvoorbeeld met de boekenwand langs de trap naar boven die beide aandachtspunten dient. De bovenverdieping kan op hun vraag op termijn afgesloten worden. Met de master bedroom eveneens op het gelijkvloers kunnen zij daar immers zelfstandig leven. Met een aparte toegang heeft de bovenverdieping de flexibiliteit om apart te functioneren voor bijvoorbeeld kinderen of familie die op vakantie komen.’
In & Out is erin geslaagd om de warme architectuur die eigen is aan de woningen van Eddy François ook in dit project te realiseren en door te trekken naar het interieur. Zo krijgt de woning een ziel die mee wordt bepaald door de natuur die zowel binnen als buiten zijn intrek heeft genomen. Daardoor vervaagt de grens tussen beide en is er maximaal contact met de Leie en de omliggende velden. Deze sfeervolle woning die meeleeft met de seizoenen is dan ook de ideale woning voor een klant die door de natuur is gefascineerd en uitsluitend werkt met inheemse planten, een ecologische tuinaanleg aanhoudt en voor wie pesticiden een absoluut taboe zijn.
Tekst: Sam Paret
Foto’s: Nick Cannaerts