OOA | Office O Architects

De brug tussen kunst en architectuur

Maak je als architect ontwerpen om awards te winnen? Of creëer je plaatsen waar je zelf in gelooft en waar je met lijnen en bouwmaterialen en nieuwe wereld maakt? Volgens ons zijn er maar weinigen die voor het eerste kiezen. Architectuur die een verschil maakt en verder kijkt dan het voor de hand liggende, dat is waar je als ontwerper echt een stempel drukt. Maar dat wil niet zeggen dat het niet aangenaam is om af en toe ook eens onderscheiden te worden. Het is precies wat Office O Architects overkwam. Het architectenbureau van Magali Munters werd met Villa Sigma geselecteerd als finalist van de WAF Awards Buildings of 2017. Het indrukwekkende ontwerp werd genomineerd in de categorie Future Projects. Ook MARK, het gerenommeerde architectuurtijdschrift stelde het project al voor. En terecht, als je het ons vraagt. Het futuristische ontwerp lijkt het ideale decor voor een James Bond-scène. Het indrukwekkende panorama met zicht op een uitgestrekt natuurgebied is dan weer het gedroomde platform voor een natuurdocumentaire. Ja, we horen de stem van Sir Richard Attenborough al weerklinken in onze hoofden.

Eerst de basis: de naam van Villa Sigma is afkomstig van de gelijknamige werken aan de Schelde. Grootscheepse werken – het zogenaamde Sigmaplan – moet Vlaanderen beter beschermen tegen overstromingen van de Schelde en haar zijrivieren. Tegelijk geeft het plan de natuur aan de oevers van de rivier een boost. Villa Sigma speelt daar op in. “Het domein van de bouwheer is 35.000 vierkante meter groot. Het is in se een natuurpark met de Schelde aan de ene kant, en de gemeente Rupelmonde aan de andere kant”, aldus architecte Magali Munters die in 2006 Office O Architects startte en sindsdien steeds meer naam en faam maakt met opvallende creaties en vernieuwende inzichten. Het domein van Villa Sigma wordt gekenmerkt door een groot niveauverschil en de aanwezigheid van een omvangrijke vijver. Het is net de glooiing van het terrein dat de aanleiding vormt voor de unieke basis van de woning. Na het verwijderen van de vroegere woning op de site, maak OOA plaats voor een brug als basis van het ontwerp. “Door de grote oppervlakte van het terrein en het zicht kozen we voor een groot volume op twee steunpoten. Op die manier spelen we in op de omgeving van overstromingsgebied, genieten de bewoners maximaal van de nabijgelegen Schelde, het zicht op de vijver en de uitgestrekte natuur.” Bovendien waren de bouwheren specifiek op zoek naar een woningontwerp dat de aandacht trekt. Ze zochten een architect die van het huis een statement kon maken. Een architecturaal meesterwerk dat invloed heeft op de volledige omgeving en toch voldoende privacy biedt voor de bewoners. Het is dankzij die insteek dat de bouwheren bij OOA terecht kwamen. Magalie Munters oogstte eerder al veel lof met Villa MQ in Tremelo, een villa vol organische lijnen en golvende vormen die zo in het rijtje kan van internationale musea en grootscheepse architectuurconcepten. Ook andere residentiële projecten gingen de wereld rond dankzij awards.

Maar terug naar Villa Sigma. Om de connectie te maken met het dorp en om een blijvende indruk te maken op de passanten werd het niveauverschil tussen straat en terrein grotendeels weggewerkt. Een ophoging van een tiental meter zorgt ervoor dat een schijnbaar zwevende volume meteen zichtbaar is langs het natuurdomein. En net omdat de woning tegelijk een landmark is die de aandacht vraag van voorbijgangers, is het aanzicht van het volume grotendeels gesloten. Meteen is ook de keuze voor het brug-concept duidelijk. De brug met zijn twee pijlers waartussen de woning zich bevindt, maakt de connectie tussen de gemeente en de natuur. Dat panorama werd jarenlang voor de wandelaars verborgen met een metershoge muur in combinatie met bomen en hagen. Nu zal zowel de natuur als de architectuur voor een uitzonderlijk uitzicht langs de rand van Rupelmonde zorgen.Alsof een brug zijn vleugels uitslaat. Zo zou je de unieke vormgeving het best kunnen omschrijven. De voordeur bevindt in de eerste flank van de woning. Bureauruimte en verschillende kamers bevinden zich in de voorste pijler. Dankzij halve niveaus en vloeiende lijnen gaat het geheel in elkaar over. In het grootste leefgedeelte – dat zich als een zwevende vleugel uitstrekt – lopen keuken en terras in elkaar over. De geslotenheid en absolute privacy wordt gewaarborgd door grote lamellen die de inkijk beperken en toch alle ruimte geven om de omgeving in je op te nemen. Dit gedeelte heeft een dubbele functie. Terwijl het zorgt voor een uitgestrekte leefruimte en bijhorend terras, zorgt de overkraging voor een overdekte ruimte onderaan. De bewoners gebruiken dit deel van de tuin op verschillende manieren. Het biedt rechtstreeks toegang tot het natuurgebied, de berging en een extra terras op het gelijkvloerse. En meteen is het ook een praktische carport. Zeker aangezien de oprit via de zij-ingang tot hier leidt. De tweede pijler van de woning gaat tot aan de oever van de vijver. Hier bevinden zich in split-levels de eetkamer, living en andere verblijven om gasten te ontvangen. Hier staat alles in het teken van golvende lijnen en de connectie met het park. Het geheel bestaat uit een betonconstructie. Specifieke pleistertechnieken zorgen voor vloeiende lijnen en organische afwerkingen. Zowel in de buitengevels als in het interieur. Een van de blikvangers binnenin is de spiraaltrap die de verschillende niveaus met elkaar in contact brengt. Hier zijn geen afgesloten kamers. Het is een vloeiend geheel van ruimtes die met elkaar verbonden zijn. In plaats van muren en deuren zorgen niveauverschillen voor geborgenheid en een zekere afscheiding tussen de ruimtes. Je wandelt continu tussen gangen en overgangen. Niets is gedefinieerd, het is gevoelsmatig ingedeeld. Zo lijkt het toch. Brede gangen worden afgewisseld met smallere zones terwijl natuurlijk licht via het dak en de spiraaltrap tot in het hart van de woning geleid wordt. “De vorm van de woning is niet enkel bepaald door emotionele keuzes, maar ook door technische, structurele en organisatorische aspecten. De bouwheren wilden graag een woning met een architecturale meerwaarde en organische lijnen. Het voorliggend ontwerp is het resultaat van continu bijsturen en het koppelen van functies”, aldus architect Magalie Munters. De opmerkelijke vormgeving typeert de architect. “We willen vernieuwend zijn, zonder de basis van architectuur uit het oog te verliezen. We vertrekken altijd van fundamentele principes: structuur, context, programma en constructie. Pas daarna spelen we met de architecturale elementen zoals vorm, licht en ruimte om interessante spanningsvelden te creëren.” Volgens de architect is het vooral zaak om de perceptie van ruimte alle aandacht te geven. “Het is de ruimte die zorgt voor een verhaal of die bewoners onderdompelt in de omgeving. De ruimte speelt in op het onderbewustzijn. Op dat vlak zoeken we altijd verder dan het voor de hand liggende. Geijkte paden zijn er om te verlaten wat ons betreft. Het is onze manier om steeds opnieuw grenzen te verleggen – ook voor onszelf – en klanten meer te geven dan ze verwachten.” Office O Architects is een multidisciplinair bureau. Zelf noemen ze het zo: “Onze ontwerpen zijn vooruitstrevend, verfijnd en innemend, zonder voeling te verliezen met de grondvesten van architectuur. We bouwen voor de toekomst, zonder het verleden te negeren.”

Tekst: Arne Vansteenkiste
Foto’s: Office O Architects

OOA | Office O Architects
Oude Houtlei 118 – 9000 Gent
t. 09 225 25 90
info@office-o.be – www.office-o.be