Architectuuratelier De Jaeghere
Een apotheek op een presenteerblaadje
Apotheek Baert in Tielt was gedurende lange tijd ondergebracht in de privéwoning. Aan de woning was er weliswaar een kleine uitbreiding, maar het miste identiteit en herkenbaarheid. Daar wilden ze verandering in brengen met een nagelnieuw pand, een transparant geheel dat als een uitstalraam kon fungeren voor alle medicijnen en producten.
De bouwheer was beton genegen en hield van de minimalistische stijl van Architectuuratelier De Jaeghere. Ze vonden dat de nieuwe apotheek best wel wat beleving mocht hebben. Steven De Jaeghere: “Wij hebben intussen al de nodige ervaring opgebouwd in apotheken en we zien daarbij steeds vaker beleving en inspelen op emoties opduiken. Dat is een positieve evolutie en het betekent dat een apotheek, eerder dan een klinische, ook een architecturale stempel mag dragen.”
Het bestaande perceel waarop dit project gerealiseerd diende te worden, kende enkele specifieke randvoorwaarden. Vooreerst is het een hoekperceel dat twee straten omhelst, de redelijk drukke Wingensesteenweg en de iets rustigere Hondstraat. In die laatste loopt het perceel bovendien schuin. En precies op die hoek wilden ze graag meer beleving. Het terrein loop ook wat af naar de straat waardoor een helling ontstaat. Architectuuratelier De Jaeghere maakte met een betonnen sokkel gebruik van de bestaande helling in het terrein om de apotheek extra te benadrukken. Dat versterkt het uitnodigende karakter en via het geïntegreerde hellend vlak onder de luifel kan je de bezoekers welkom heten. De schuine zijde van het perceel werd overgenomen in de vorm van de luifel – eveneens in beton – die de glazen ‘kijkdoos’ omhelst en beschermt. Die luifel buffert bovendien het harde zonlicht. Deze specifieke vorm staat volledig ten dienste van het product binnenin. Tegelijkertijd zorgt de architectuur voor beleving op dit hoekgebeuren en creëert ze als het ware een sculptuur, een paviljoen waar binnen en buiten letterlijk in elkaar overlopen.
Over de presentatie binnenin is lang nagedacht. Architect en bouwheer waren het er over eens dat het product, in dit geval de medicijnen, getoond mochten worden. Maar wel op een manier zodat het werkt zowel aan de buitenzijde als aan de binnenzijde, een etalage die architecturaal ook verantwoord is. Enerzijds heb je dus de rationele en logische aanpak in presentatie – het moet voor iedereen duidelijk zijn – maar anderzijds wil je ook emotie en beleving creëren. Bijkomende uitdaging hierbij vormen de steunkolommen die de massieve betonnen luifel dragen en de regenwaterafvoeren. Die kolommen en afvoeren werden uitgepuurd en met hout bekleed zodat ze wezenlijk onderdeel worden van het interieur en fungeren als etalage. Stabiliteit en technieken zijn dus naadloos weggewerkt en vormen een onzichtbaar onderdeel van het interieur.
Om beleving in het interieurverhaal te brengen, werden een aantal visuele barrières voorzien en werd de wandeling die bezoekers dienen te maken verlengd. Het spel met die barrières en met licht zorgt ervoor dat die wandeling interessant blijft. In een eerste beweging word je aangetrokken door het binnenvallend licht op de hoek van het gebouw. Daarna zie je voorbij de presentatiemeubels een tweede lichtbron in de andere hoek van het gebouw. Net op die plaats is de beleving maximaal met als absolute eyecather ter hoogte van de patio de betonwand die van buiten naar binnen loopt. In de overdekte patio is een meerstam als thematisch geschikt ‘gezond element op mensenschaal’ voorzien. In vergelijking met klinisch en neutrale witte wanden, zorgt deze iets donkere tint van het beton meteen voor sfeer. Niet toevallig worden net daar, tegen de warmste wand, de cosmeticaproducten voorgesteld. Het is duidelijk dat die de meeste emotie oproepen. En zo eindigt de wandeling voorbij deze wand aan de balie. Steven De Jaeghere: “Om architectuur in zijn eenvoud te benaderen, zijn ontwerpparameters als verhoudingen, lichtwerking, kleur en textuur cruciaal. Wij passen ze graag met erg veel zorg toe, zowel in de algemene vormgeving als in de detaillering van de buitenschil.”
Ook aan de minder publieke maar noodzakelijke zones is gedacht: berging, garage, uitpakzone en de robot zijn onopvallend weggewerkt achter de cosmeticawand terwijl ruimtes voor bereidingen, besprekingen en sas naar de woning zich achter de balie bevinden. Dankzij de glazen wanden heb je ook van daaruit altijd zicht naar binnen en zie je klanten meteen als ze de winkel binnenkomen. De iets meer discrete en anoniemere inplanting volgt eigenlijk uit de logische benadering van een apotheek.
Ook in materialisatie schrijft dit project dus een eenvoudig verhaal. De materialen van de buitenschil spelen eveneens een hoofdrol in het interieur. Steven De Jaeghere: “We proberen het ontwerp altijd op maat van de klant te maken. Zelf werken we graag met beton maar we dringen het nooit op. Het is een krachtig materiaal en sommige mensen schrikt het daarom af. De kunst bestaat erin om er discreet en subtiel mee om te gaan. In combinatie met veel glas en hout werkt het wel uitstekend en wordt de aandacht gevestigd op wat binnen gebeurt. Zo krijg je een krachtige maar sobere en tijdloze vormentaal.” Binnenin vormt de gepolierde betonvloer een neutrale drager met houten accenten in de presentatiemeubels en de balie. Door de toevoeging van hout voelt het beton zelfs iets warmer aan.
Projecten waar alles er heel simpel en eenvoudig uitziet, zijn vaak de moeilijkste omdat je heel ver moet gaan in details. Steven De Jaeghere: “Detaillering is in die zin de sleutel van architectuur in zijn geheel, waarbij het totaalontwerp van het exterieur en interieur elkaar omarmen. Paradoxaal genoeg vergt de totstandkoming van zo’n zinnelijke eenvoud een enorme inzet van vakmanschap, ambacht en discipline. Onze fascinatie voor details leidt tot een minimalistische benadering van architectuur waarbij we de essentie proberen te vatten en steeds met de ambitie om architectuur op maat te ontwerpen. Het ontstaan van deze sculpturale vorm is dus niet gratuit, maar het resultaat van het programma, de locatie en onze minimalistische houding.”
Tekst: Sam Paret
Foto’s: F.C.Lama // foto & creatiestal