Art & Build Architects
Architectenbureau in atypische rol voor Europees Parlement
Het verhaal achter het nieuwe gebouw voor het Europees Parlement in Luxemburg begint in 2012. Het Duitse architectenbureau Heinle, Wischer und Partner wint de internationale ontwerpwedstrijd. Er is wel één probleempje: het project blijkt veel te duur. En dus volgt er in 2013 een nieuwe openbare aanbesteding. Die moet een nieuw bureau vinden om de bestaande plannen uit te voeren binnen het vooropgestelde budget. David Roulin en zijn bureau Art & Build gaan de uitdaging aan.
Het ontwerp van het Duitse bureau verleidt. Maar als de aannemers hun offerte doorsturen voor het nieuw te bouwen secretariaat-generaal Konrad Adenauer, schiet het budget de hoogte in. En dus moet Europa opnieuw de markt op. In de nieuwe aanbesteding staat de winnaar van het project niet ter discussie. De opdrachtgever wil alleen een bureau vinden dat het eerste ontwerp respecteert en dat het kan realiseren voor een betere prijs. Het Brusselse Art & Build won het project in 2013, samen met het Luxemburgse bureau Terta Kayser en het Italiaanse Studio Valle Progettazioni.
Hoe verlaag je de kost van een gebouw van bijna 240.000m2?
Van gevels tot tuinen. Art & Build herbekeek alles van a tot z om de uitvoeringskost naar beneden te halen. Een complexe opdracht door de omvang van het project. Omdat het team van David Roulin alles opnieuw moest tekenen, moest ook alles terug door de papiermolen. Maar om toch efficiënter te werken en sneller besluiten te kunnen nemen, installeerden ze ter plaatse een projectteam. Zo brachten ze alle talenten die nodig zijn om het project te laten slagen, samen rond de tafel: ingenieurs, architecten, aannemers en noem maar op. Sommige mensen zijn al een paar jaar enkel met dit project bezig. Al is het einde wel in zicht: april 2020. In de eerste twee jaar focuste Art & Build op het terugdringen van de kosten. Sinds 2015 werkt het nauw samen met de eindgebruiker om keuzes te maken qua ontwerp.
Een plek om te leven
In 2015 begonnen de architecten met de inrichting van het gebouw. En dat deed Art & Build op een manier die past binnen hun DNA. Een goed gebouw – zeker van het kaliber van het Europees Parlement – beantwoordt aan de bedrijfscultuur. Als architect heb je dus een diepgaande kennis nodig van wie er werkt en hoe die mensen er werken. Zo kan je een ontwerp maken op maat van het individuele en het collectieve. De tool die het bureau daarvoor gebruikt? Collectieve intelligentie. Omdat een project van die omvang nu eenmaal een groot aantal individuen samenbrengt die elk op hun niveau het project positief beïnvloeden – door hun knowhow en intelligentie. De kwaliteit van dit project is bijgevolg het resultaat van de interactie tussen al die mensen. Te beginnen met de persoon die de projectmanagers koppelde aan het team van het Europees Parlement. De architecten uit Brussel, Luxemburg en Italië hebben daarom geprobeerd om de wensen en ambities van de eindgebruiker te vertalen. Een belangrijk punt voor David Roulin die graag het idee van toegevoegde waarde oproept. Voor hem ligt de kracht van architectuur in het feit dat je het ontwerp kan overstijgen door te focussen op welzijn.
Biofilie als basis voor welzijn
Art & Build gelooft in de kracht van de natuur. Door de natuur rijkelijk in het gebouw te laten vloeien, verhoog je de productiviteit, de creativiteit én verminder je zelfs het ziekteverzuim. Daarom is er aandacht voor veel natuurlijk licht, planten en natuurlijke materialen zoals hout. Je vindt ze terug in de binnentuinen en op de binnenplaatsen. Een stukje landschapsarchitectuur in de werkomgeving dus. Maar het gaat nog verder. In een gebouw dat zo groot is, kan je wel eens je weg kwijtraken. En dus moest Art & Build bezoekers en werknemers wegwijs maken. Bewegwijzering is daarbij essentieel. Een doordacht werk van tekst en kleur, en tegelijk ook een afspiegeling van de bedrijfscultuur. David Roulin noemt het augmented architecture. Volgens hem hangen gebouw, landschap, verlichting, bewegwijzering en noem maar op allemaal samen. Het is vooral de ontmoeting met de toekomstige gebruikers van het gebouw die de sleutel vormt. De dialoog tussen architect en eindgebruiker is daarbij niet alleen fascinerend, maar ook essentieel om het gebouw te creëren waarin ze zich goed voelen.
Een energiezuinig gebouw
Art & Build heeft altijd al een uitgesproken mening gehad als het gaat over de impact van architectuur op mens en milieu. Het verplicht architecten om innovatief te zijn. Innoveren is anders en beter doen. Beter voor de mens, beter voor de planeet. Wat de energieprestaties van het gebouw betreft, was het vooral noodzakelijk om de wetgeving te volgen. Die is tussen 2012 en 2020 vooral enorm verstrengd. Gelukkig draagt het gebouw het certificaat BREEAM Excellent – keurmerk voor duurzame gebouwen met minimale impact op het milieu. Dat certificaat heeft het nieuwe secretariaat-generaal vooral te danken aan het bioklimaatontwerp dat via patio’s het energieverbuik doet dalen. Dat komt omdat de patio’s de ideale plaatsen zijn voor natuurlijke zonwering en ventilatie.
Atypisch project, uitzonderlijke tevredenheid
Nu het Konrad Adenauer-gebouw bijna afgerond is, kijkt Art & Build voldaan terug. Het team ging de uitdaging aan om het maximum uit een buitengewoon project te halen. En vooral: om planning en budget te respecteren zonder het oospronkelijke project te veranderen. Al zal de voldoening er pas helemaal zijn als ook de eindgebruiker content is. Maar daarvoor is het dus nog wachten tot april 2020.
Tekst: Chantal Ernst
Foto’s: Serge Brison