LD2 Architecture
Hoe kleiner het project, hoe groter de uitdaging
Een simpele vraag van eigenaar Befimmo ligt aan de basis van de nieuwe inkomhal van de Blue Tower aan de Louizalaan. De oude inkomhal miste charme, had last van onnodige tocht en maakte een slechte indruk op voorbijganger. Het opknapwerk bleek een werk van lange adem. Maar wel een werk dat het team van Frédéric Devos en LD2 Architecture vol goesting aanging.
Neem het tegenovergestelde van wat er al bestaat
Door de specifieke vraag van Befimmo bleek de manoeuvreerruimte van het architectenbureau wat aan de kleine kant. Het was namelijk een absolute must om de bestaande grootte en oppervlakte te respecteren. Dat kwam vooral door het advies van de brandweer: de ingang is ook een uitgang. Maar vooral: de ingang moest ook toegankelijk zijn voor mensen met een beperkte mobiliteit. En ook voor alle technologie achter een badgescanner en videofoon moest het bureau plaats voorzien. Maar ondanks alle zogenaamde beperkingen kreeg het bureau alle vrijheid van Befimmo: géén strikt budget, géén strakke timing. De architecten van LD2 wilden koste wat het kost een concept bedenken dat geen miniversie was van de abstracte monoliet die de bestaande toren in feite is. Daarom gaf het team van Frédéric Devos een speelse uitstraling aan de inkomhal. Die staat in schril contrast met de honderd meter hoge toren. Schuine lijnen doorbreken de verticaliteit, transparante beglazing zorgt voor een rijke lichtinval en witte carraramarmer en geperforeerde Corian accentueren het lichtspel. Samen vormen ze een zogenaamd exoskelet met een binnenstructuur in glas. LD2 Architecture ging in de ontwerpfase zelfs nog een stap verder. De Blue Tower is samen met de IT Tower en de Generali Tower een echt herkenningspunt op de Louizalaan. ‘s Nachts krijg je daardoor het idee van een vuurtoren: een gigantische lantaarn die voorbijgangers veilig langs de Louizalaan loodst. Dat idee stak het bureau bewust in zijn ontwerp.
Meer dan een jaar schetsen en maquettes bouwen
Het avontuur van de inkomhal was vooral intens tijdens de voorbereiding – denk aan de brandweer die van in het begin betrokken was om onaangename verrassingen tijdens de bouwfase te vermijden. Zodra iedereen het ontwerp had goedgekeurd, was de grootste uitdaging om alles te realiseren zoals het op papier stond. Gelukkig kon het bureau rekenen op een indrukwekkende samenwerking tussen de verschillende partners. De eerste hoofdrol ging naar het studiebureau Greisch. Zij garandeerden de stabiliteit van de inkomhal. Vooral omdat het noodzakelijk was om op de bestaande basis te bouwen – wat achteraf niet altijd de juiste plaats bleek. Het exoskelet verdeelt daarom de belasting, houdt uitkragende liggers onder controle en zorgt voor een zelfdragende structuur. Om eventuele scheuren te voorkomen, werken sommige takken van de ruiten als een soort van zuignap tegen de glazen binnenwand. Meer nog: om te vermijden dat de kroonvorm uiteenvalt, verbinden twee trekstangen de uiteinden van de structuur met het bestaande gebouw.
Na die voorstudie schreef LD2 Architecture de opdracht uit om prototypes van het exoskelet te maken. Het idee was hier tweeledig: de kosten zo veel mogelijk drukken door prefabelementen te gebruiken én de perfecte aansluiting voor de ruitvorm onderzoeken. De elementen kwamen nu eenmaal schuin te staan, en dat is niet altijd even evident. Die zoektocht naar de juiste verbinding leidde tot een zekere innovatie. En die bleek achteraf nodig, want het skelet is niet alleen van buiten maar ook van binnen zichtbaar.
Kortom: geen enkel compromis bij de prototypes. Ze moesten tot op de millimeter overeenkomen met de 3D-ontwerpen. Daarom was LD2 Architecture eerst heel geïnteresseerd in bekisting. Maar die aanpak bleek nog gevoelig voor beschadigingen. Om te voorkomen dat je per element een unieke bekisting moest hebben en dat elke kleine fout zichtbaar was, besloten de architecten om elk element manueel te polijsten. De witte betonelementen kregen zo een extra stralende witte look.
Gevoel voor detail leidt tot complexe geometrie
Zodra alle knopen over het exoskelet waren doorgehakt, besloot LD2 Architecture om een holle afdichting aan de elementen toe te voegen. Simpelweg omdat ze een zekere lichtheid toevoegen aan de perceptie van het volume. Om dezelfde reden is ook de afdichting onder de kroon open gelaten. Zo lijkt de hele structuur gewichtloos boven de grond te zweven. Maar dat is niet alles: op basis van de prototypes besloot het architectenbureau om trapeziumvormige secties te maken zodat de regen aan beide kanten geen vuile vlekken zou achterlaten. Dankzij een enigszins neerwaartse helling vloeit de regen naar binnen. Wat op zich geen probleem is, omdat de structuur sowieso donkerder kleurt in de schaduw. De betonnen structuur is niet het enige dat baat had bij een perfect onderhoud. De beglazing is gelijmd, gebogen en gelaagd. En toch moest die zorgen voor een zeker visuele lichtheid. Daarom hangen de ramen aan stalen balken, zoals was over een wasdraad. Ook de beglazing bleef perfect transparant, want de verschillende lagen – exoskelet en mantel in Corian – werken als natuurlijk zonwering.
Snelle werf, maar niet simpel
Het voordeel van alles op voorhand zo goed te bestuderen, is dat er geen nood is om te improviseren. Toch was het een zwaar en complex project. In de eerste plaats omdat het architectenbureau besloot om de esplanade aan de voorkant te openen. Dat deden ze vooral omdat het volgens het bureau noodzakelijk was om met de bewoners en voorbijgangers te kunnen communiceren. Maar ook om de planning te respecteren. Al bij al een grote uitdaging. Uiteindelijk is de inkomhal meer dan geslaagd. Voorbijgangers denken zelfs dat het hele gebouw gerenoveerd is. Een schijnbaar eenvoudig project, maar door de hele reeks technische en conceptuele uitdagingen toch een heus huzarenstuk. Al kijkt LD2 Architecture tevreden terug op het vertrouwen dat het van Befimmo kreeg, en op de feilloze samenwerking met Greisch en de aannemer.
Tekst: Chantal Ernst
Foto’s: Marc Detiffe