Schellen Architecten
Nieuwe hoofdkwartier DCM weerspiegelt duurzaamheidsvisie
Een atypische driehoekige vorm. Geperforeerde koperkleurige lamellen ter beschutting van een volledig beglaasde achtergevel. Een heuvelachtig landschap waarin het gebouw wel lijkt te verzinken. Het nieuwe hoofdkwartier van Group De Ceuster in Grobbendonk is een bijzonder staaltje architectuur. Het gebouw ademt dynamiek, in vormgeving en afwerking.
Ingebed in landschap
Het nieuwe hoofdkwartier vervangt enkele oude kmo-gebouwen op een industriële site vlakbij de bestaande productiesite van DCM. Het moest een duurzame entiteit worden, waarbij gebouw en natuur een perfecte symbiose vormen. Een grote tuin en veel groen waren belangrijk, terwijl de BEN-norm halen een absolute noodzaak was. Group De Ceuster is actief in de tuinbouwsector. Het bedrijf produceert organische meststoffen op basis van reststromen uit de voedingsindustrie. Duurzaamheid is er dus geen leeg begrip. Reginald Schellen van Schellen Architecten: “DCM probeert op een ecologisch verantwoorde wijze te werken. Die groene visie moest vertaald worden in een nieuwe administratieve zetel. Het gebouw moest de identiteit, filosofie en ambitie van de onderneming kracht bijzetten. De relatie tussen binnen en buiten speelt daarom een hoofdrol in het ontwerp. Natuur en planten zijn niet alleen overvloedig aanwezig, achteraan pakken ze het gebouw als het ware in.” Schellen Architecten bedacht een compact driehoekig gebouw dat de vorm van het perceel volgt en het daardoor maximaal benut. Het opent zich naar het zuidwesten, waar het volledig versmelt met het landschap. Via heuvels daalt het gebouw af in een soort van parktuin met kade en siervijver en veel bomen en beplanting. “Er is niets zo mooi als in een berg bouwen”, glimlacht Reginald Schellen. “De grond die is uitgegraven voor de funderingen, kelder en vijver hebben we hergebruikt om hellingen te maken waarin het gebouw ingebed is.”
Zonlichtgestuurde lamellen
Een impressionante glazen achtergevel en een centraal gelegen terras versterken het contact tussen gebouw en omgeving. Zij brengen het licht rijkelijk naar binnen. Tegelijk zorgen geperforeerde koperkleurige lamellen van Duco voor beschutting tegen de zon tijdens warme periodes. “Dergelijke gigantische glaspartijen doen een gebouw ademen, maar ze verhogen natuurlijk ook de kans op oververhitting in de zomer”, reageert Reginald Schellen. “Om te vermijden dat de zon afbreuk doet aan het wooncomfort, is zonwering onmisbaar. Tegelijk is het de kunst om in de koude seizoenen voldoende licht binnen te halen. We hebben een uitgebreide studie gedaan naar welke lamellen op technisch vlak het meest geschikt waren voor dit gebouw. Uit ervaring wisten we ook dat lamellen op een zuidgevel best horizontaal worden door de hoogte van de zon. Uiteindelijk is de keuze op de DucoSun Wing gevallen, zonlichtgestuurde lamellen met een geperforeerde structuur die zorgt voor een perfecte harmonie tussen zonwering en beschaduwing. De vleugelvormige lamellen draaien mee met de zon, waardoor de inval van het licht gestuurd kan worden. Dat ze het gebouw ook een opvallende architecturale meerwaarde bezorgen, maakt het plaatje uiteraard compleet.”
Driehoekige vide als hart
Het gelijkvloers heeft een publiek karakter. Daar bevinden zich de conferentieruimtes. Die worden gebruikt door het bedrijf zelf, maar zijn evengoed beschikbaar voor externe verenigingen. Een grote zaal vormt het hart van de benedenverdieping. Die kan via akoestische wandsystemen opgesplitst worden in drie kleinere units als de groep bezoekers bescheiden is. Verder zijn er een grootkeuken, businessrestaurant, toiletten en een enorme breakout-ruimte met zicht op de tuin. Reginald Schellen: “Als zo’n conferentie afloopt, of tijdens pauzes, willen mensen even ontluchten, bijbabbelen of napraten. Die gedachte is opgevangen door een grote ontspannende ruimte waar diverse zithoekjes, zones met statafels en coffee corners zijn gecreëerd.” Op de eerste en tweede verdieping zijn de kantoorruimtes voor directie en werknemers gesitueerd. Daar bevindt zich ook een knusse eetruimte voor de medewerkers. Op het aansluitende terras genieten ze volop van het zicht op de tuin en de prachtige vijver. De toon van alle ruimtes is zakelijk en toch warm. Er wordt gespeeld met natuurlijke materialen, huiselijke elementen en zowel donkere als zachte tinten. Poefs in opfleurende kleuren, veel hout, hier en daar marmer, voldoende wit gebroken door ruimtes waar zwart overheerst. Absorberende materialen en akoestische plafondeilanden en -lamellen garanderen overal een goede akoestiek. Het meest in het oog springt evenwel een centrale driehoekige vide die de vorm van het gebouw overal tastbaar maakt. Ze verbindt het eerste en tweede niveau en filtert daglicht doorheen het hele gebouw vanaf een ingesneden terras op de bovenste verdieping.
Bijna-energieneutraal kantoorgebouw
Het gebouw behaalt een E-peil van 25, waarmee de beoogde BEN-doelstelling gemakkelijk gehaald werd. Alle hedendaagse technieken van duurzaam bouwen zijn geïntegreerd. Behalve over de eerder vermelde zonwering, beschikt het gebouw over doorgedreven isolatie, zonnepanelen en betonkernactivering om te verwarmen en koelen. “In gebouwen zoals dit is de ecologische meerwaarde een essentiële factor. Voor ons als architect staat de functionaliteit altijd voorop, de vorm volgt wel. Programma, oriëntatie en duurzaamheid bepalen het ontwerp. Architectuur creëer je evenwel niet alleen. Steeds vaker werken wij in een bouwteam, omdat het veel efficiënter is, wat betreft organisatie, budgetten enzovoort. Alle beschikbare kennis wordt van meet af aan verenigd. Samen met bouwgroep Van Roey en studiebureau Boydens zijn we erin geslaagd een bijna-energieneutraal kantoorgebouw te realiseren. Een belangrijke rol is daarin weggelegd voor de betonkernactivering. Naargelang van het seizoen wordt er energie opgewekt uit grondwater. Een warmtepomp stuwt koud of warm water via kleine buisjes in de massa van de betonplaten die de structuur van het gebouw bepalen. In de zomer bijvoorbeeld koelt het hele gebouw af, een beetje te vergelijken met hoe een kerk aanvoelt. De techniek verhoogt de leefbaarheid in het complex, aangezien een onaangename airco niet langer nodig is. Ook dat is duurzaamheid: maken dat het gebouw zijn gebruikers en bezoekers een zo aangenaam mogelijke ervaring bezorgt.
Tekst: Bart De Maesschalck
Foto’s: Studio PSG & Nick Cannaerts