Contour Architecten Architecten
Unieke assistentiewoningen met krachtige contouren
‘Elk ontwerp vertrekt vanuit één lijn, één contour. Een krachtige lijn die niet enkel draait om het gebouw op zichzelf, maar eindigt in een omgeving waarin mensen zich thuis voelen’: de filosofie op de website van het jonge Contour Architecten uit Genk is duidelijk. Recent trokken ze deze lijn door naar een knap project in Bree, waar ze 40 assistentiewoningen uittekenden in een unieke parktuin. Contour Architecten werd in 2013, meteen na hun stage en studies, opgericht door Detlef Andries en Thomas Roex. Met een vijfvoudig team werken ze sindsdien aan uiteenlopende projecten: particuliere woningbouw, appartementencomplexen, zorgcentra, kantoorgebouwen, recreatiefaciliteiten… Met de nodige dynamiek en persoonlijke aanpak, leveren ze sinds enkele jaren hun eerste projecten op. Vandaag in de kijker: twee woonblokken met 40 assistentiewoningen in het Limburgse Bree.
Welkom in het ‘kasteeltje van de Juge’: een statige historische villa uit het begin van de vorige eeuw met een gigantische parktuin. De speciale bijnaam? Die ontleedt het aan de toenmalige lokale vrederechter die het perceel langdurig in eigendom had. Nadat het perceel een lange tijd te koop stond, kreeg het eindelijk een nieuwe bestemming: op vraag van de gemeente Bree werd het plan opgevat om in de tuin een seniorencomplex met erkende en door een zorginstantie beheerde assistentiewoningen voor 65+’ers te bouwen, iets waar in de gemeente nood aan was.
Contour werd gekozen voor de architectuur. “Iedere opdracht is anders en geeft een uniek antwoord op een unieke plaats. Als ontwerpers gaan we daarbij steeds op zoek naar een evenwicht tussen budget, bouwprogramma en de verwachtingen van de klant, waarbij we met onze architectuur steeds een meerwaarde willen vormen voor de omgeving en zijn bewoners. Het spreekt dus voor zich dat we als jong architectenbureau gecharmeerd waren door dit project. We hadden immers nog nooit assistentiewoningen vormgegeven. Het was een hele uitdaging om aan alle eisen te voldoen en toch tegelijkertijd een kwalitatieve architectuur af te leveren”, vertelt Thomas Roex, vennoot bij Contour Architecten.
“Kernwoorden waardoor we ons steeds laten leiden, zijn functionaliteit, ruimtelijke ervaring, duurzaamheid en identiteit. Die vier kernwoorden krijgen in dit project een bijzondere invulling: je ontwerpt immers niet zomaar appartementen voor jonge gezinnen, maar een optimale woning en ervaring voor mensen in een latere fase van hun leven. Mensen die de nodige voorzieningen voor zorg nodig hebben, maar ook privacy en tegelijkertijd openheid. Een bijkomende uitdaging was het feit dat het perceel buiten de stadskern lag. Veel assistentiewoningen worden in een stadskern ontwikkeld omdat daar alle voorzieningen vlakbij zijn. “Maar uiteindelijk viel dat op deze locatie reuze mee: aan de overkant van de straat is er een gehele site met tal van ontspanningsmogelijkheden zoals een kinesistenpraktijk, een grote sporthal met cafetaria, speeltuinen, een wandelpark en ontmoetingslokalen voor jong en oud. En omdat we buiten de stadkern bouwen was compact wonen tussen het groen een belangrijk uitgangspunt, waarbij we bovendien een vakantiegevoel bij de bewoners wilden creëren: veel mensen op leeftijd trekken graag naar het zuiden, waar het met haar zon, witte huizen en luchtige architectuur aangenaam verblijven is”, gaat Thomas verder.
Een missie waarin Contour Architecten geslaagd is. Wanneer je op de site rondloopt, merk je de vakantiesfeer. De twee woonblokken zijn allerminst donker en gesloten, maar bieden toch de nodige privacy voor haar bewoners. Een gevolg van doordachte keuzes in indeling en materialen. “De tuin is ruim, maar als je 40 assistentiewoningen plaatst, moet je hem toch vrij dicht bebouwen. Per blok moesten we immers twintig bejaarde koppels huisvesten, met alle nodige voorzieningen, leefruimtes, slaapkamers én privacy. Door de twee woonblokken aan de buitenzijden van de parktuin in te tekenen, konden we meerdere doelstellingen bereiken. Het uitzicht vanuit het kasteeltje, dat zich aan de kopse zijde van het perceel bevindt, bleef bewaard. Ook de 2 woonblokken staan rechtstreeks in contact met de centrale parktuin.” Door deze inplanting vormt de parktuin nog steeds het hart van het perceel. Hij werd volledig heraangelegd door een tuinarchitect en verkaveld waar nodig. De belangrijkste bomen bleven behouden, voor bepaalde verhardingen werd met grasdallen en kiezel gewerkt, en overal werden natuurlijke materialen gebruikt. Een groot waterreservoir onder de parkeergarages vangt al het regenwater op, waarmee de grote tuin tijdens het voorjaar en de zomermaanden van natuurlijk water kan worden voorzien. Het resultaat? Een bijzonder aangename plek met de allure van een echte parktuin, waar de bewoners kunnen wandelen, uitrusten en zelfs petanquen. Voor bezoekers zijn er extra parkeerplaatsen en fietsenstallingen voorzien.
Een bijkomende troef van deze indeling: de woonblokken staan op voldoende afstand van mekaar, waardoor de privacy wordt gerespecteerd. En ook in elke woonblok zelf is het privacy troef, essentieel voor zorgbehoevende mensen. Contour Architecten werkte hiervoor met grote uitsnijdingen in de blokken, ingevuld met een gevelmateriaal, die de verbinding maken tussen de verschillende terrassen. Deze diepe terrassen breken niet enkel de massiviteit van de volumes, maar creëren ook een open sfeer en zorgen ervoor dat het daglicht dieper tot in de appartementen dringt. Ze zorgen er ook voor dat er van buiten of van een naburig terras nooit echt kan binnengekeken worden in de afzonderlijke assistentiewoningen, en al zeker niet in de slaapkamers waar de meeste zorgen worden voorzien. De ramen van de slaapkamers zijn vooral verbonden met de inpandige terrassen, en niet rechtstreeks met de tuin. Dit is een bewuste ontwerpkeuze, waarbij de slaapkamer in een directe connectie staat met zowel de leefruimte als het terras. Zo kan men vanuit de slaapkamer alles beleven en wordt deze kamer volledig betrokken met het binnen- en buitenleven zonder dat er zomaar naar binnen gekeken kan worden, hetgeen voor zorgbehoevende bedliggers zeer aangenaam is.
Waarom zou je ook naar binnen willen kijken, als de gevels er zo knap uitzien? “We kozen zeer bewust voor wit pleisterwerk, om die vakantiesfeer te creëren en een luchtige constructie mogelijk te kunnen maken. Als gevelbekleding wilden we initieel met hout werken. Maar hout vergt het nodige onderhoud, en als dit niet consequent wordt nagestreefd verweert dit materiaal ter hoogte van de inpandige terrassen niet even egaal als de gevelvlakken. Je kan en mag echter niet verwachten dat deze zorgbehoevende senioren zich zullen bekommeren om dit onderhoud. “Daarom kozen we uiteindelijk voor een product van Trespa. Dit bestaat uit gerecycleerd pvc, zodat we toch nog met een cradle-to-cradle product werken. Het materiaal is iets duurder, maar geeft de bewoners wel een zeer gemakkelijk te onderhouden gevelbekleding: ze kunnen het eenvoudig schoonmaken met water en een door ons voorgeschreven schoonmaakmiddel. Trespa belooft kleurvastheid, en de Aged Ash-variant die we gebruikten contrasteert bovendien op subtiele wijze met het witte pleisterwerk, waardoor de luchtige uitstraling nog versterkt wordt”, verklaart Thomas.
Luchtigheid en sfeer is één zaak, functionaliteit een andere. “We voorzagen zowel in de tuin als de woonblokken overal hellingbanen en voldoende balustrades. Ook de gangen en liften moesten ruimer gebouwd worden dan in een gewoon appartementsgebouw. Dat allemaal goed krijgen en toch een sterke architectuur creëren rekening houdend met alle regelgeving hieromtrent, was wel een uitdaging voor een jong architectenbureau als het onze. Maar uiteindelijk verliep de bouwperiode vlot: na 28 maanden werd het geheel opgeleverd en alle assistentiewoningen waren bovendien in een mum van tijd verkocht. We zijn dus tevreden over het eindresultaat, en van de bewoners horen we ook enkel maar positieve signalen”, besluit Thomas.
Tekst: Pieter Jan Gheysen