BIVWAK architecture studio
In de regio rond Redu en Libin ligt één van de mooiste dorpen van Wallonië: Our. De typische stenen huizen daar zijn architecturaal erfgoed en dus doe je er niet zomaar gelijk wat. Ook Julien Déom, architect en oprichter van Bivwak Studios, ontsnapte niet aan die regel en moest op zoek naar een manier om de verbouwing en aanbouw van dit bestaande pand te laten opgaan in de omgeving. De oplossing: de magie van het spiegeleffect. In eerste instantie moest Julien Déom dit pand verbouwen tot twee wooneenheden: een klassieke woning en een gîte die de eigenaars konden verhuren. Maar het huis stond al jaren leeg en toonde veel te veel zichtbare sporen van aanbouw na aanbouw. Het was een behoorlijk labyrint dat de architect eerst wilde opruimen om daarna nieuwe ruimtes te creëren. So far, so good. Ook al bleef het initiële verzoek van de eigenaars redelijk eenvoudig, toch was het een behoorlijke uitdaging om dit pand – in het centrum van een geklasseerd dorp en vastgeklampt aan de rots achter het huis – te verbouwen. Niet in het minst door de moeilijk doorgang naar het achterste deel van de woning. Dat maakte van de uitbreiding van het woonvolume een enorme uitdaging.
Julien Déom wilde de leefruimte echter een stuk hoger maken. En dus moesten er twee uitbreidingen bij: een eerste aan het slaapgedeelte van de ouders en een tweede aan de gîte: ingebed in de grond, met plaats voor inkom en vestiaire. Om het beperkte terrein en het geklasseerde karakter van de woning te omzeilen, maakte de architectuurstudio twee opvallende keuzes: de erker aan de slaapkamer plaatste Bivwak op schuine palen – zo heb je een link met de boswachtershutjes uit de regio – en ze kozen voor een opvallend materiaal dat architecten in Scandinavië wel vaker gebruiken: de Alucobond® Reflect. Dat zijn composietpanelen met een dunne spiegelfilm. Het effect is hetzelfde als bij een gewone spiegel, maar de panelen zijn lichter en goedkoper.
Die reflectiepanelen zijn indrukwekkend. De extensies aan het pand lijken in de omgeving te verdwijnen door het bos, de rots, de lucht en lijken tegelijk het bestaande gebouw te reflecteren. Zelfs door alle elementen te laten samensmelten, laten de architecten het gebouw er toch uitspringen. Het spiegelspel zorgt voor een visueel effect, creëert een trompe-l’oeil en staat volgens de architecten zelfs garant voor emotie. Net omdat de schil van dit gebouw constant lijkt te bewegen en te leven. Die oneindige visuele effecten dragen
bij tot de naadloze integratie van de bijgebouwen en de bestaande gebouw. Of zoals Julien Déom zelf zegt: “Het is een materiaal vol nederigheid dat verdwijnt ten gunste van alles eromheen. Hierdoor kunnen eigentijdse vormen zich met een oneindige lichtheid en nederigheid aan het oude gebouw vastklampen. Het maakt het ook mogelijk om deel uit te maken van een echte globaliteit waar we ons overal in hetzelfde gebouw voelen, en niet in het oude of het nieuwe.” Kleine kanttekening: het architectenduo dacht ook aan de nodige afleiding voor rondvliegende vogels en roofvogels, want die zouden zich weleens durven vergissen. In dezelfde geest van nederigheid en respect voor het oorspronkelijke gebouw raakte Julien Déom de gevel in steen nauwelijks aan. Hij stemde er enkel mee in om een extra gat te maken in dezelfde verhoudingen als de bestaande gaten en uitgerust met een metalen frame. Ook de steenkleurige ramen zijn net gekozen in functie van die nederigheid en subtiliteit. De nieuwe dakgoot en dakranden in moderne zink tot slot respecteren die van de oude houten dakgoot.
Vervolgens maakte Bivwak Studios twee ingangen om aan de initiële vraag van de bouwheren te voldoen. Deze opties benadrukten de nood om het volume te vergroten. En om het klassieke woongedeelte te verbinden met een te verhuren gedeelte. De toegang ingebed in de grond is voorbehouden voor de gîte. Via de hoger gelegen ingang kom je de hoofdwoning binnen. Door de 2 toegevoegde elementen – eentje ingebed, het andere op schuine palen – vraagt de behouden stenen gevel om binnenisolatie. Ook hier is er ruimte voor bescheidenheid: de isolatiecoëfficiënt van de oudere muren zal die van de nieuwe muren niet benaderen. Daarom is er gekozen voor een redelijk klassieke isolatie met een laagminerale wol die het binnenvolume niet te veel binnendringt. Voor de bijgebouwen voldoet de isolatie aan de eisen van het Waalse Gewest met twaalf centimeter polyurethaan. De ramen zijn voorzien van dubbel glas. De algemene isolatiegraad van het gebouw maakt het bijgevolg niet nodig om bijvoorbeeld over te schakelen op driedubbele beglazing.
“Als het materiaal dat je gebruikt het mogelijk maakt om dingen te verankeren, om ze met subtiliteit in hun omgeving te integreren, dan moet je het op een precieze manier gebruiken”, vindt architect Julien Déom. Want om erfgoed te creëren – wat de job van een architect is –, moet je op een subtiele manier innoveren. Om zo nieuw erfgoed te creëren dat net zo eervol en verdedigbaar is als wat er al gebouwd is voor ons. Volgens de architect gaat het zelfs poëzie. Poëzie die architect Julien Déom uit de emoties van zijn creaties wil halen. Dit project kreeg daarom niet toevallig de naam Mirror Mirror mee. Een naam die de emotionele lading dekt. Het pand raakt en verbaast iedereen die er woont, verblijft en passeert. Niet in het minst door wat het architectenbureau zelf een renovatie met een speciale minerale en plantaardige esthetiek noemt.