Bontinck Architecture and Engineering
Vaak ligt de uitdaging van een plan in de beperking. Niet alle projecten schieten immers even snel uit de startblokken. Dat geldt zeker voor Diamond, een nieuw kantorencomplex in de Gentse stationsbuurt dat deel uitmaakt van het masterplan Gent Sint-Pieters. Om de omgeving langs de Koningin Fabiolalaan nieuw leven in te blazen, werd al in 2008 een RUP opgesteld. De ontwikkeling van de hele site zat aanvankelijk bij één partij. Die ging er ook mee van start waardoor er een lijn in de diverse projecten zit. Door omstandigheden kwam het Diamond project echter vrij op de markt. Global Estate Group trad daarna, samen met Life Tree Group, als ontwikkelaar op en Bontinck Architecture and Engineering ging graag de uitdaging aan. Asymptote Architects, een gerenommeerd bureau uit New York, stond in voor het ontwerp, Bontinck Architecture and Engineering voor de uitvoering van het spectaculaire gebouw. Bontinck heeft van bij het begin de ambitie gehad om zo dicht mogelijk bij het originele en reeds vergunde ontwerp van Asymptote Architects te blijven. Ondanks dat er reeds een bijna volledig uitvoeringsdossier was opgemaakt, gingen ze terug naar de basis van het ontwerp om vervolgens opnieuw alle uitvoeringsplannen te maken. Omdat het gebouw bovenop de bestaande ondergrondse parking van het Sint-Pietersstation werd gebouwd, waren de brand- en stabiliteitstechnische eisen hoog.
Het gebouw bestaat uit een elegante sokkel met daarboven een glazen volume dat een diamant weerspiegelt. Dat was het concept van Asymptote Architects voor het gebouw dat in grote mate bepaald wordt door zijn bijzondere gevelconstructie. Diamond wil een nieuwe landmark in de stad zijn. Het gebouw toont zich zoals vastgelegd in het masterplan van het nieuwe stadsdeel als een solide volume met een uitgesproken reliëf richting Fabiolalaan en opent zich maximaal richting een nieuwe esplanade die tussen alle nieuwe gebouwen zal meanderen en waar de meeste interactie zal gebeuren. Die esplanade heeft een ondergrondse verbinding met het station Gent Sint-Pieters. De bijzondere vorm van het gebouw met zijn gelaagdheden en schuine vlakken heeft meerdere oorzaken. Behalve vanuit het concept, is het ook ontstaan uit de zoektocht om zich in de site in te bedden, rekening houdend met de voorwaarden door het RUP opgelegd. Dat voorziet namelijk dat vanaf de bebouwing aan de overzijde van de Fabiolalaan er een denkbeeldig vlak onder 45 graden moet gerespecteerd worden – om voldoende bezonning toe te laten – binnen wiens contouren elk gebouw in die site moet blijven. Dit op uitzondering van het reeds aanwezige Virginia Lovelingsgebouw en het nog op te trekken project Stationstuinen.
Een aspect waaraan Bontinck en de ingenieur stabiliteit Cobe de nodige aandacht diende te besteden, was het feit dat Diamond gebouwd moest worden op de bestaande structuur van de ondergrondse parking die zich over drie verdiepingen tot aan het station uitspreidt. Tijdens de werken diende de ondergrondse parking ten allen tijde operationeel te blijven en werd in de beperkte kruipruimte tussen de parking en het gebouw een nieuwe structuur voorzien om de krachten van het gebouw met zijn bijzondere vormgeving te verdelen en werden tevens de nodige opvangbekkens voor regenwater en vuilwater geïntegreerd. Het team van Cobe Ingenieurs, gespecialiseerd in stabiliteitsstudies was ook reeds betrokken bij de bouw van de ondergrondse parking en de implementatie van de inrit naar de ondergrondse parking en de twee nooduitgangen van de parking die geïntegreerd zijn in het gebouw. Binnenin is het verhaal iets minder complex. Het gebouw is opgevat als landschapskantoor en telt zes verdiepingen aan kwalitatieve en comfortabele kantoorruimtes. Deze worden aangevuld met gemeenschappelijke faciliteiten, fietsenstalling, multifunctionele ruimtes en een ruime patio. De benedenverdieping omvat een indrukwekkend atrium met veel daglicht, een gemeenschappelijke inkombalie en receptie, vergaderzalen en een grote horecazaak. Die is er niet enkel voor de aanwezige bedrijven maar ze is ook toegankelijk voor buurtbewoners. Het gebouw zal aan de oostelijke zijde geflankeerd worden door een nog aan te leggen publiek plein dat door middel van een reeks workshops met de buurtbewoners werd ontworpen. De circulatie in het gebouw is geconcentreerd rond twee kernen met liften, trappen en sanitair. Centraal is er een enorme lichtschacht die door zijn ruime afmetingen als een buitenpatio werd opgevat met een brandwerende glazen vloer die licht brengt in het hart van de dubbel hoge ruimte van het gelijkvloerse restaurant. Dankzij een grote vide onder dat glazen plafond kom je als bezoeker dan ook meteen in een indrukwekkende ruimte terecht.
Je kan er niet omheen: het gebouw heeft een indrukwekkende gevel. Het is een combinatie van glas, aluminium en beton. Vooral veel beton. Het is een speciaal beton dat licht overkomt en elegantie vertoont, met name Glass Fiber Reinforced Concrete (GFRC). Dit vezelversterkt beton waaruit een groot deel van de gevel bestaat, is ontwikkeld door de Turkse producent Fibrobeton. Alle panelen worden ginder geprefabriceerd en na afloop op de gevel bevestigd. Die elegante panelen kunnen dankzij de vezelversterking heel fijn gemaakt en gedetailleerd worden. Ze zijn slechts 2 cm dik en door diverse groottes van driehoeken te voorzien, ontstaat zo een uniek 3D-patroon dat de gevel animeert. De GFRC gevels worden binnenin herhaald in aluminium cassettes. Het patroon dat voor dit gebouw werd bedacht door Asymptote Architects, is gebaseerd op de historische architectuur van de stad, gecombineerd met een materialisatie en fabricatietechnieken uit de 21ste eeuw. Deze gerasterde gevel wordt aan de gesloten zijde van het gebouw opgetrokken tot de vierde verdieping, terwijl die op de zijgevels afneemt en aan de kant van de esplanade nog slechts minimaal aanwezig is. Daar valt vooral de golvende lijn van de luifels op die als aantrekkingspool dienen. Die kragen maar liefst 6 meter uit en zijn bekleed met aluminium cassettes en GFRC.
De glazen gevel werd gefacetteerd. Ook daar krijg je een spel van driehoeken door middel van aluminium banden die over de gevel lopen. In die aluminium banden zitten LED lichtstroken verwerkt die ’s avonds oplichten en telkens vanuit de knooppunten uitfaden. Op de glazen gevel werd een frit aangebracht, een patroon van bollen dat als zeefdruk op het glas komt en dient als een soort van vaste zonnewering. Dat verschilt van gevel tot gevel in densiteit. Vooral belangrijk in de nagenoeg volledig beglaasde gevel aan de kant van de esplanade, die op het zuiden is gericht. Energetisch van belang, maar evenzeer voor het comfort. Voor die zuidgevel – boven de luifel – is dan ook geopteerd voor glas met de strengste zonnetoetredingsfactor. Alle technieken zijn ondergebracht in niveau +7, net onder het dak met in de middenzone – rond de lichtschacht – een buitenruimte voor de buitentechnieken. Over dit geheel kwam een structuur met aluminium lamellen waardoor je een soort vijfde gevel krijgt die mee in het ontwerp zit. Ook naar inkijk toe van het nog te realiseren achterliggende project Stationstuinen werd er op die manier voor gezorgd dat alle technieken zich onzichtbaar in de huid van het gebouw bevinden. En die technieken zijn best performant te noemen. De ontwikkelaar, Global Estate Group i.s.m. Life Tree Group, besloot om het gebouw en het volledige proces, van ontwerp tot en met eindgebruiker, door BREEAM te laten certificeren en waarbij het gequoteerd wordt als ‘very good’. BREEAM is een objectieve en internationaal erkende methode om de duurzaamheid van bouwprojecten te evalueren, waarbij elke betrokken partij bij het project actief dient te participeren. Hierdoor incorporeert Diamond een hele reeks duurzame tools van ontwerp tot en met gebruik van het gebouw. De focus ligt daarbij op minder energieverbruik, ecologie, management, gezondheid, afval, een lagere CO2-uitstoot en meer thermisch comfort. Zo krijg je een modern, duurzaam en energiezuinig kantoorgebouw dat klaar is voor de toekomst. Dat en het feit dat het flexwerken zal stimuleren, is dan ook één van de sterktes van Diamond volgens Bontinck. Net als dat het iconische gebouw zijn rol zal spelen in de verdere ontwikkeling van deze omgeving want met het oog daarop zijn nu al tal van nieuwe economische activiteiten ontstaan in de buurt. Dat een bijzonder gebouw als hefboom kan dienen om meer leefbaarheid te creëren in een deel van de stad, is bij deze dus al een feit. Als een echte diamant is het klaar om te schijnen in deze nieuwe hotspot aan het station van Gent. Noot: Het Duitse Union Investment Real Estate heeft het Diamond-kantoorgebouw verworven via de vastgoedvennootschap Global Life Tree NV. Door de transactie verwerft Union Investment 100 procent van de aandelen van deze joint venture tussen Global Estate Group en Life Tree Group.
Tekst: Sam Paret
Foto’s: Tim Fisher