Architectenvennootschap Forster
De gebouwen van Nelissen Steenfabrieken in Kesselt kregen er onlangs, naast de nagelnieuwe kantoorgebouwen, een opvallende uitbreiding bij: De Brick Academy zag er namelijk het licht. Een eigentijds opleidingscentrum, inclusief mini-museum en vergaderruimte, vervolledigt nu de bedrijfssite. Ook de bestaande industriële hall en de technieken werden grondig geüpdate om het productieproces energiezuiniger te maken. Symbool, en centrale spil, van dit bravourestuk is de imposante schouw waarrond de vernieuwing vorm kreeg. Het was dus zaak om een architectenbureau onder de arm te nemen dat verleden, heden, esthetiek én techniek naadloos met elkaar kon verenigen. Bij architectenvennootschap Forster vonden ze de expertise en visie die dit ambitieuze project mogelijk maakten.
Het integreren van een nieuwbouw én tegelijk bestaande industriële gebouwen grondig renoveren was in dit project allesbehalve een sinecure. Nelissen Steenfabrieken moest natuurlijk blijven draaien. De af- en aanleveringen van stenen in de droogkamers bijvoorbeeld, mocht zo weinig mogelijk hinder ondervinden van de werken. Dat heeft zo zijn impact op de planning en vindingrijkheid die je als architect moet etaleren.
An Mewis, medewerkster Architectenvennootschap Forster: “Het klopt dat dit geen alledaags project was. Nelissen vroeg ons om een nieuwe hal en een uitbreiding van de bestaande industriële gebouwen uit te werken. De ruimte rondom de schoorsteen hebben we in samenspraak met Nelissen Steenfabrieken omgebouwd tot een vergaderzaal, een tentoonstellingsruimte, opleidingsruimte…
er werd zelfs een museum voorzien. Hier zouden bezoekers worden verwelkomd en ondergedompeld in de geschiedenis van de industrie én het bedrijf zelf. Een belangrijk doel was het creëren van flexibele ruimte die eenvoudig van functie gewijzigd kan worden naargelang de noden van Nelissen zelf.
Tijdens de werken mocht de productie natuurlijk niet stilvallen. Dat zorgde voor enkele zeer specifieke uitdagingen en een zeer strakke planning. Zo moesten we bijvoorbeeld rekening houden met de ‘Buhnebanen’ van een gerobotiseerd rangeerstation voor bakstenen. Voor dergelijke industriële gebouwen gelden uiteraard ook verregaande technische vereisten. Denk maar aan de ventilatie voor droogkamers, de akoestiek (geluidsoverlast moest worden tegengegaan), leidingen… Rond deze technische huzarenstukjes werd dan de schil gebouwd, waarbij het vooral onze missie was om creativiteit en techniek met elkaar te verenigen. De gebouwen moesten hun typische uitstraling, de herkenbare tinten en vormen van Nelissen dus, behouden. Daarom hebben we vanzelfsprekend de rode kleur als dominante tint gebruikt en zijn ook de dakvormen uiterst karakteristiek uitgetekend. Het verleden én de toekomst moesten een plaats krijgen in dit project. De imposante en kenmerkende industriële schoorsteen was daarvoor natuurlijk een erg dankbaar element.”
De meest in het oog springende vernieuwing vinden we natuurlijk bij de Brick Academy zelf. Hier werden een vergaderruimte, een tentoonstellingsruimte en zelfs een minimuseum doordacht gecreëerd om bezoekers, werknemers en partners in stijl te ontvangen. Het is een plek waar je wordt ondergedompeld in de rijke geschiedenis van het bedrijf. Het is meteen ook het projectonderdeel waarmee de ontwerpers hun creatieve en technische competentie ten volle konden tonen. De grote glaspartijen bieden een prachtig zicht op de indrukwekkende ‘oude’ schoorsteen. Die geldt als wig tussen de Brick Academy en de industriële ruimtes. Onder begeleiding kunnen bezoekers dus langs de schoorsteen doorsteken om te kijken hoe het er in het bedrijf echt aan toe gaat. Het bouwen van de nis rond deze schoorsteen was ongetwijfeld het pronkstuk van deze hele onderneming.
An Mewis: “Het is altijd uitdagend om te kunnen werken met dergelijke authentieke elementen en ze te integreren in het hele concept. Hier hebben we dit gedaan met veel aandacht voor de mooie schoorsteen. Wie de oversteek maakt tussen de Brick Academy en de echte bedrijfs- en productieruimtes, loopt langs een glazen wand die volop uitzicht biedt op dit historische monument. Dit heeft natuurlijk een grote impact op de sfeer en de beleving. Hoe prettig en prikkelend deze uitdaging ook was, qua technische vereisten was het natuurlijk absoluut geen walk in the park. De stabiliteitsingenieurs en andere specialisten hadden hun handen meer dan vol om alles uiterst solide te berekenen en te ontwerpen. Zo’n zware industriële structuren koppelen aan een aanzienlijke nieuwbouw-uitbreiding vergt behoorlijk wat expertise. Gelukkig kunnen we hierbij altijd rekenen op de knowhow van echte vakmensen. Zo zorgden we ervoor dat alles uiterst stabiel en solide werd opgebouwd. Het werd een vernieuwing die het bedrijf helemaal klaarstoomde voor de toekomst.”
De meerwaarde van de Brick Academy bij dit alles, is natuurlijk dat ze een extra dimensie toevoegt aan wat voordien gewoon een oerdegelijke ‘Steenfabriek’ was. Nu is het een plek die bol staat van verfrissende, nieuwe impulsen en waar je op een uiterst aangename manier kennismaakt met de geschiedenis. An Mewis: “Bij een dergelijk project is natuurlijk ook de binnenafwerking cruciaal. Het gaat dan wel om tentoonstellings- en vergaderruimtes, de Brick Academy ademt geschiedenis en is dus veel meer dan dat. Het is een heus museum geworden, waarin de basiscomponenten voor de aanmaak van bakstenen worden getoond, alsook de geschiedenis van het bedrijf. Bezoekers leren er hoe Nelissen Steenfabrieken steeds zijn stempel op deze industrie heeft gedrukt en hoe dit zal evolueren. Aan een muur wordt er met een fraaie stamboom ook op stijlvolle manier aandacht besteed aan het familiale karakter dat dit bedrijf blijft kenmerken. Je ziet er ook zwart-wit foto’s en taferelen die verwijzen naar hoe het er vroeger aan toe ging. Frisse witte tinten houden de aandacht scherp, het rijkelijk binnenvallend daglicht zorgt voor verkwikkende energie. Het is een plek die het hele bedrijf voorziet van een nieuwe dynamiek en het nodige prestige. Dat zullen bezoekers ongetwijfeld beamen. De doordachte link tussen de ‘zachte’ ruimtes en de plek waar alles ook echt wordt geproduceerd, zorgt voor een treffende illustratie van alles wat in de Brick Academy wordt getoond.”
De bezoeker zal vaststellen dat in de Brick Academy leren, verbinden en kennismaken centraal staan. Ook voor de mensen van het architectenbureau was dit hele project trouwens een zeer aangename en bevredigende leerervaring. Dergelijke, zeer specifieke, technische vereisten tref je namelijk niet bij elk project aan. De ontwerpers blikken terug op een zinderend project dat hen nog prominenter op de kaart zette als bekwaam bureau voor alle mogelijke bouwkundige uitdagingen. An Mewis: “Uiteraard hebben we zelf ook veel bijgeleerd tijdens dit hele proces. Het was in de eerste plaats boeiend omwille van de aard van de opdracht: het laten samensmelten van verleden, toekomst, techniek en creativiteit. Dat alles wakkerde onze creërende impulsen aan. Maar uiteraard bracht ook het vinden van de juiste antwoorden op de diverse technische uitdagingen ons een aanzienlijke dosis extra vakkennis bij. Zeker wat industriële gebouwen betreft, is ons arsenaal aan oplossingen zeker toegenomen. Het geeft ons (en onze klanten) nog meer vertrouwen en bevestigt dat we een fundamentele meerwaarde bieden voor iedere bouwheer, ongeacht de complexiteit of omvang van de opdracht. De positieve feedback die we nu van Nelissen Steenfabrieken ontvangen, ook nu de Academy ondertussen helemaal in gebruik is, geeft natuurlijk een fijne extra stimulans.”
Tekst: Sijmen Goossens
Foto’s: Nick Cannaerts