Verhaeghe & Flamang Architecten
Duurzaamheid, minimalisme, integratie in het landschap. Met deze kernwoorden ging Verhaeghe & Flamang Architecten aan de slag voor het bouwen van een vakantiewoning annex evenementen- en seminarieruimte en daaraan nog een woning gekoppeld. Een renovatie van de bestaande bebouwing leek al meteen een moeilijke opgave waardoor al snel beslist werd om voor het ontwerp van scratch te beginnen. De site bevindt zich in waardevol agrarisch gebied waardoor wel rekening moest gehouden worden met specifieke stedenbouwkundige voorschriften. Vanaf het eerste schetsontwerp werd daarom gekozen voor een nieuwbouw waarbij alle bijgebouwen meteen werden meegenomen in het concept. De strikte scheiding tussen het woongedeelte en publieke functies was het startpunt. De woning kon zo perfect naar het zuiden georiënteerd worden. De publiek functies kwamen dan als het ware dwars op dit hoofdvolume te staan waardoor het zicht daar oost-west gericht was. “Een deel van de opdracht was om het concept zo op te vatten dat het gastverblijfgebeuren zo weinig mogelijk impact zou hebben op de woning”, vertelt Peter Verhaeghe. “Dat, samen met de stedenbouwkundige voorschriften waren zeker een uitdaging naar configuratie van de gebouwen toe. We hadden gelukkig ook een ruimdenkende stadsarchitect aan onze zijde die meestapte in ons verhaal”. Alles wat er stond qua volume mocht herbouwd worden, mits behoud van de bestemming: de woning bleef haar woonfunctie houden, de schuur bleef een schuur. Dat gaf als voordeel dat alle functies, ook bouwfysisch, aan elkaar gekoppeld konden worden. Op die manier kon het terrein als het ware in tweeën verdeeld worden en werd de privacy van de woning gevrijwaard. Van in het begin was het ook de bedoeling om het volume zoveel mogelijk te gaan optimaliseren. De site bevatte 4500 m3 bebouwing en deze omvang mocht geëvenaard worden.
Qua vormgeving werd gezocht naar een stijl die sowieso paste in het landelijk karakter. “In elke stad of gemeente ligt het eerder moeilijk om in agrarisch gebied naar een volledige moderne uitvoering te gaan”, vertelt het architectenduo. “Daarom hebben we gezocht naar een zo modern mogelijke versie van een zadeldakprincipe”. Deze gedachte heeft zich vertaald in uitgezuiverde dakvlakken en gevels die overtrokken werden in één materiaal. Door ook de topgevels op te vatten als gesloten, massieve metselvlakken in een afgestemde gevelsteen zien we een zeer specifieke vormgeving met een moderne kwinkslag die toch helemaal past in de natuurlijke omgeving. Het vakantiehuis, dat de rustgevende naam ‘Echo Lodge’ kreeg, pronkt – net als de woning – in een metalen schil van koper. Deze koperen huid werd van de nok overheen de dakvoet tot op het maaiveld doorgetrokken. De koperbeplating verhoudt zich als een soort barcode waarbij brede en smallere koperbanen elkaar afwisselen. Deze verticaliteit is evenwichtig met de langgerekte volumes en is meteen ook een knipoog naar de bosrijke omgeving. “De metalen huid heeft sowieso een speels karakter en creëert een willekeurig patroon zonder dat je eigenlijk extra moeite moet doen om een gevelarchitectuur te definiëren”, vindt de architect. De koperen huid is een natuurlijk product dat mooi patineert en verduurzaamt met ouder worden. Dat strookt volledig met de wens van de bouwheer die vooral wou inzetten op natuurlijke en duurzame materialen. “Een idee dat wij ook volledig onderschreven”, zegt hij. “Ook al gaat het hier om heel grote gebouwen, toch zijn ze heel lichtvoetig en gaan ze mooi op in de groene omgeving”. Naast het koper werd hout ingezet voor het buitenschrijnwerk en beton voor zowel de vloer binnen als de betegeling in de binnentuin, die overigens werd aangelegd door Buro voor Buitenruimten. Het bijgebouw, dat eigenlijk los staat van de rest, werd uitgevoerd in zink. “Voor extra dynamiek op de site hebben we voor dit nutsgebouw een andere materialisatie gebruikt”, vult de architect aan. “Dezelfde uitgepuurde zadeldakvorm komt terug, maar we hebben er enkel een andere interpretatie aan gegeven”. De constructie bestaat hier uit gegalvaniseerd staal met een huid van zink. Het stalen frame werd vervolgens ingevuld met hout. Met het zink werd dezelfde verticaliteit nagestreefd en dit vormt een speelse knipoog naar de andere gebouwen. Dit nutsgebouw doet onder andere dienst als overdekte lounge en speelzolder voor de gasten van het vakantiehuis.
Verhaeghe & Flamang Architecten hecht in elk ontwerp veel belang aan licht en zichtassen. Hier was dit nog meer een prioriteit, want het zicht is wel heel indrukwekkend. “Het is een van de weinige locaties in Zuid-West-Vlaanderen waar je geen enkel ander gebouw ziet dan hetgeen waar je zelf in zit. Daarom hebben we gekozen voor heel grote raampartijen die dit magnifieke uitzicht bijna letterlijk naar binnen trekken”. Aan de zuidzijde van de woning en de westelijke zijde van de vakantiewoning werden de gevels volledig opengetrokken. Het tweede deel van de grote schuiframen schuiven volledig in de muur waardoor je een maximale interactie met de omgeving kan maken.
Voor het binnenprogramma kwam het er op aan om de ruimtes op het gelijkvloers zo ruim mogelijk te interpreteren. De grootste vleugel bestaat dan ook uit grote open ruimtes waar het bouwkoppel met gemak grote groepen kan ontvangen. Niet alleen in een toeristisch kader, maar ook om seminaries of businessmeetings te organiseren. Het gelijkvloers bestaat uit een grote leefruimte met open keuken en een royale en volledig uitgeruste meetingroom. De natuurlijke materialen van buiten zijn ook in het interieur prominent aanwezig. Voor de interieurinrichting werd samengewerkt met Minus. Een betonnen vloer, tijdloze meubelen in warm hout in combinatie met neutrale kleuren en aardse tonen ademen een sfeer van rust uit. Aangezien het om een éénbouwlaag gebouw gaat met dak, was het zoeken naar een oplossing om boven voldoende ruimte te creëren voor de slaapkamers. Door de bouwlaag op te trekken naar vier in plaats van drie meter, kon men raamopeningen realiseren in het verticale geveldeel. Die schenken extra licht aan de nachthal en de slaapkamers. Aan de binnenzijde zitten die ramen op vloerniveau waardoor dakvensters konden vermeden worden en de harmonie in de architectuur extra werd bekrachtigd. Boven werd een programma uitgewerkt binnen het wettelijk kader van maximum 32 bedden. “Voor het slaapgedeelte hebben we gekozen voor een logische indeling”, vertelt architect Marjan. “Het bouwkoppel wou kamers met een zo optimaal mogelijke bezetting met elk een eigen sanitaire cel. We hebben hier gezocht naar een balans en konden zo een achttal kamers voorzien van drie tot zes personen”. De kamers geven allemaal uit op een lange nachthal. Ook voor de woning werd ditzelfde principe toegepast. In alle slaapkamers komt hetzelfde multiplex berk terug. De eenvoudig aangeklede slaapkamers krijgen zo een Scandinavisch tintje. Op de benedenverdieping, als het ware tussen de woning en het gastenverblijf in, is ook gedacht aan een mindervalidenverblijf.
Voor het opwekken van energie werd gekozen voor een alternatief energiesysteem, namelijk een pelletbrander. “Om voldoende capaciteit te hebben naar alle gastvertrekken en om een groot sanitair verbruik op hetzelfde moment te counteren, moesten we een systeem vinden waarbij we hoge temperaturen in een hoog debiet en aan een snel tempo konden realiseren”, legt Peter uit. Het systeem werkt als een klassieke brander en maakt gebruik van gerecycleerde pelletkorreltjes die bewaard worden in een pelletsilo. Deze staat opgesteld in de kelder. Een ander deel van de kelder is overigens ingericht als ‘black box’ met alle aanwezige faciliteiten om een feestje te organiseren. Verhaeghe & Flamang Architecten maken er een punt van dat elke klant een uniek project moet hebben. Met Echo Lodge hebben ze zeker hun doelstelling bereikt. “We kregen voor dit project de kans om met een koperen huid te werken, wat zeker geen evidentie is. De uiterlijke verschijningsvorm is dan ook op z’n minst uniek te noemen. We hebben geen compromissen moeten sluiten. Zo hadden we het voor ogen”, klinkt het. ‘Een echte designlocatie in een oase van groen’ staat er op de website van Echo Lodge (www.echolodge.be) en dat vat het eigenlijk perfect samen.
Tekst: Sandra Wybo
Foto’s: Inge Nollet