IO Architecten
Hoevewoning met dubbel zadeldak
Het Hol in Sint-Gillis-Waas is één van die gelukzalige plekken in Vlaanderen waar je nog echt op de boerenbuiten kunt wonen. Aan het einde van een nieuwe verkaveling situeert zich deze hoeveachtige woning die schitterend inspeelt op de landelijke context. Het gebouw bestaat uit een woonhuis en een naar achter getrokken garage met berging en sauna, neergezet op een tapijt van kleiklinkers. Opvallend is de speling tussen de verschillende zadeldaken die variëren qua hoogte en volumetrie. Zeker de woonst krijgt daardoor een bijzondere dynamiek: ze beschikt over twee zadeldaken die overvloeien in elkaar. “De gebouwen nemen de typologie over van de boerderijen en schuren in de buurt”, legt architect Jao Smet uit. “Met wat verbeelding kan je er een typisch Vlaamse boerenhof in zien met verschillende stallingen. Voor ons is het belangrijk dat een ontwerp altijd een antwoord biedt op een specifieke context. In dit geval was dat niet zo evident, omdat het terrein weinig geschiedenis had. We wisten wel dat er altijd een boerderijtje had gestaan. Uiteindelijk is dat ook ons aanknopingspunt geworden voor het ontwerp. Het zou gewoon vreemd geweest zijn om hier plots een moderne zadeldakwoning met een platte achterbouw neer te zetten.”
Massief volume
De archetypische hoevevorm wordt op verschillende manieren benadrukt. Beide gebouwenzijn massieve bakstenen volumes. De gevels bestaan uit een brute rode baksteen, verwerkt met mortelbed, wat het massieve karakter nog versterkt. Op bepaalde plaatsen is het metselwerk bovendien aangebracht in verschillende richtingen en dieptes, zoals ter hoogte van de ramen op de tweede verdieping. Daar zijn aluminium schuifpanelen gepositioneerd om te verduisteren, die in het vlak van de gevel vallen om te verwijzen naar de typische schuurpoorten. Wat betreft de kleidakpannen werd gekozen voor dezelfde kleur als de gevelsteen, zodat de geometrie van de zadeldaken nog eens wordt geaccentueerd. “Zeker vooraan de woning zorgt dit ervoor dat je heel goed de archetype dakvorm voelt”, vertelt Jao Smet. “De voorgevel is georiënteerd op het noorden en opvallend gesloten, op één raam na:dat van de ouderlijke badkamer. Als je aankomt, kijk je op een bijna blinde gevel, waardoor de dubbele zadeldakvorm nog meer naar voren komt. De enige echte nuance is de schouw die de inkom markeert. Zodra je het erf betreedt, voel je dat er daar iets gaande is en dat je dus daar moet zijn.
Driedubbele vide
Bij het binnenkomen kijk je vanaf de hal los de eetruimte binnen. Meteen laat zich ook de bijzondere geometrie van de daken voelen. Het plafond van de inkom volgt de helling van het dak. Loop je verder door, dan kom je plots in een driedubbelhoge ruimte, bekrachtigd door een gigantische vide die alle verdiepingen met elkaar verbindt. “De vide ontstaat waar beide zadeldaken elkaar ontmoeten en laat in één oogopslag zien hoe het huis in elkaar zit”, licht de architect toe. “We hebben ervoor gekozen de ouders en kinderen elk een eigen verdieping te geven. De ouders slapen beneden, de kinderen boven, en dan is er nog een derde niveau waar zich een polyvalente ruimte bevindt.” Beneden situeren zich achtereenvolgend de zithoek, keuken, eetplaats en masterbedroom met badkamer en dressing. Op de eerste verdieping bevinden zich twee kinderkamers en eenbureauruimte ter hoogte van de vide. “De bureauruimte vormt in feite het koppelvolume tussen de kinderkamers en de leefruimte”, verduidelijkt Jao Smet. “Boven voel je trouwens heel goed de geometrie van het dubbele zadeldak. Vandaar heb je ook het mooiste zicht op het achterland met de weilanden en fruitbomen.”
Spelen met zicht en licht
De hele opbouw van de woning staat in het teken van optimaal daglicht en de mooiste zichten. De architecten deden er alles aan om het huis zoveel mogelijk te richten op de tuin en het landschap. Zo genieten zowel de ouderlijke badkamer als de zithoek van eenopenhoekraam, wat zorgt voor een overhoeks zicht op de omgeving. Tegelijk merk je daar opnieuw de link tussen de ruimtes onderling: achteraan ontstaat een diagonale connectie tussen het salon en de keuken, over het aangelegen terras heen. Vanaf de keuken kan je dan weer in één lijn doorsteken tot aan de masterbedroom vooraan de woning. Een raam aan beide uiteinden van die as, zorgt ervoor dat je los door het gebouw kunt kijken. “Overal is het huis voorzien van strategisch geplaatste en royale raamopeningen, ook in de dakvolumes”, verduidelijkt Jao Smet. “Sommige zie je zelfs niet, door de speciale wisselwerking tussen de daken. Maar daardoor krijg je juist interessante spelingen van het licht. In de achtergevel bijvoorbeeld bevindt zich een groot langwerpig raam dat tot de eerste verdieping loopt en diagonaal licht in de keuken en eetkamer werpt. In de ouderlijke badkamer zit de dressing dan weer weg achter de inloopdouche. Toch krijgen beide ruimtes licht van hetzelfde dakvlakraam, wat voor speciale effecten zorgt. Op elk moment van de dag valt er ander licht binnen, waardoor de beleving telkens verandert. Waar je je ook bevindt in de woning, overal merk je hoe de dag evolueert aan de hand van de lichtinval.”
Sober interieur
De masterbedroom is een extra woordje uitleg waard. Het is een prachtige ruimte die bestaat uit een slaapkamer, badkamer en dressing. “Hier is extra aandacht aan besteed. De eigenaars reizen veel. Dat betekent dat ze elke keer weer moeten ‘thuiskomen’. Mede daarom is er hier gekozen voor een soort van hotelgevoel. De drie ruimtes vormen één open geheel, waarbij elke functie toch op zichzelf staat”, legt de architect uit. Opvallend zijn de tegeltjes op de vloer van de badkamer, die voor wat speelsheid zorgen. Verder is het interieur sober en tijdloos. Wit overheerst en wordt gecombineerd met hout en hier en daar een zwart accent. Er ligt polybeton in de nuttige ruimtes en parket in de leefruimte en slaapkamers. Leuke twist: een deel van de polybeton loopt vanaf de keuken in een lijn door in de leefruimte ter hoogte van de muur waar de haard zich bevindt. “Er is gekozen voor een echte haard, omdat die beter past bij het concept. En zo belanden spatten van het haardvuur niet op het parket”, besluit de architect. “In feite is het interieur heel rustig en ingetogen. De bedoeling is de volumewerking van de daken te laten spreken en de rest zo neutraal en eenvoudig mogelijk te houden.”
Tekst: Bart De Maesschalck
Foto’s: Wienerberger / Bob Reijnders