STULP architectuur
Zo heel af en toe gebeurt het dat alle puzzelstukken in elkaar vallen. Dat je als architect het gevoel krijgt dat alles wat je met het ontwerp voor ogen had er effectief uitkomt. Dat zijn momenten om te koesteren. En meestal levert het ook parels van woningen op. Dat geldt zeker voor dit project van STULP architectuur waarbij de oriëntatie van de zon een cruciale rol speelde.
Na lang naast hun bedrijf te hebben gewoond, keken de bouwheer en -vrouw uit naar rustiger oorden waar ze van hun pensioen konden genieten. Ze slaagden erin twee percelen aan te schaffen met zicht op een prachtige vijver aan de rand van natuurdomein Honegem. Over de nieuwbouw voerden ze ook gesprekken in familiekring met Deborah Buerms van STULP architectuur. Het klikte meteen, ze zaten op dezelfde golflengte zowel qua stijl als architectuur. “De woning is zeker het resultaat van de samenwerking en kruisbestuiving met de klant. Ze weten heel goed wat ze willen en veel input krijgen, is dankbaar voor een architect. En belangrijk, eens keuzes werden gemaakt, bleven ze daar ook bij. De filosofie van je woning te beleven volgens het ritme en de oriëntering van het licht, vind ik heel mooi. Natuurlijk licht was dus heel belangrijk, net als een rustpunt vinden in je huis. Wat ook een grote weerslag op het plan had, was de bewuste vraag – met het oog op minder mobiel zijn later – om volledig autonoom te kunnen leven op de gelijkvloerse verdieping en dus ook met brede (rolstoeltoegankelijke) gangen. Zelfs in een groot perceel als hier vraagt dat wat puzzelwerk.” Deborah begon waar de zon opkomt met de yogaruimte en ging zo verder met haar organigram. Door het programma van eisen aan de oriëntatie te koppelen en in een schema te gieten, is de vormgeving ontstaan. “De yogaruimte was de meest bepalende, vandaar dat ik met die inplanting ben gestart. Vervolgens heb ik daar planmatig de andere ruimtes aan gekoppeld op een manier die het logisch maakt om in de woning te wonen en rond te wandelen. Ik hield ook rekening met de vraag naar hoge plafonds. Enkel daar waar een tweede niveau opkwam, is de vrije hoogte iets lager. Wat de vormgeving ook mee bepaalde, zijn de luifels rondom de woning die een extra rondgang mogelijk maken. Die zijn voorzien om het directe zonlicht van bij de vele raampartijen weg te houden waardoor de woning ook bij extreme hitte koel blijft.”
Nagenoeg elke ruimte heeft daardoor rechtstreekse toegang tot de terrassen en de buitenlucht. Enkel de interne badkamer bij de master bedroom niet maar daar zorgt een lichtkoepel in het dak voor natuurlijke lichtinval. Badkamer, slaapkamer, vestiaire, een rolstoeltoegankelijk toilet en de yogaruimte werden dus op een heel lichtvoetige wijze aaneengeschakeld. Samen met de zithoek en de grote eethoek – weliswaar iets dieper gelegen maar dankzij de dubbelhoge glazen gevel toch dichtbij – zijn die rechtstreeks met de tuin en het prachtige zicht achteraan verbonden. Keuken en ontbijtruimte zijn dan weer, samen met de ruime garage, aan de voorgevel gesitueerd. Met uitzondering van de garage krijgen ook die aangenaam daglicht binnen. Om dat te realiseren, deed Deborah een belangrijke ingreep. “Met de wens om de voorgevel gesloten te houden, was de integratie van een patio de ideale oplossing. Deze patio is als ingreep niet enkel esthetisch, het brengt ook de middagzon in de woning. En door er een tweede tuin te creëren met Japanse esdoorn, krijg je meer beleving. Zo vang je bij het betreden van de woning al een glimp van de keuken op en omgekeerd van de inkomhal. De oriëntering mag dan niet altijd ideaal zijn, er is altijd een manier om te bekomen wat je voor ogen hebt en het was fijn om de klant daarmee aangenaam te verrassen.”
Gezien de vraag naar autonomie beneden, hebben de twee bovenruimtes aan elke kopse kant van de woning een andere functie dan normaal. Enerzijds heb je boven de eethoek bij de keuken een (zorg)appartement. Gebonden aan maximale hoogte en de technische vereisten, leidde dit tot de relatief lage plafondhoogte in het appartement en het lagere plafond in de eethoek eronder. De uitbreiding met een ruim terras boven verzacht dan weer de pijn en beneden geeft de lagere plafondhoogte net een geborgen gevoel. Boven de garage bevindt zich misschien de grootste ruimte in de woning, de bibliotheek en vergaderzaal met ruim terras.
Het plan van de woning mag dan vrij logisch zijn ontstaan, de constructie met de verschillende plafondhoogtes en de enorme luifels rondom was een werk waar Deborah van wakker heeft gelegen. “De architecturale uitdaging was om de luifels allemaal op één lijn te krijgen. Daardoor hangt het bovenste volume eigenlijk in de andere verdieping. Ik heb alles op voorhand goed uitgedacht en verschillende snedes gemaakt omdat het voor mij belangrijk was dat alles zou kloppen voor de werf begon. Het is traditioneel metselwerk met heel veel ter plaatse gestort beton dat voor de luifels bovendien in helling werd gegoten. En in heel het gebouw zijn er amper vier noodzakelijke stalen kolommen toegevoegd. Gelukkig konden we rekenen op zowel een goede aannemer voor de ruwbouw als een ingenieur stabiliteit die allebei meedachten in functie van de architectuur. Zo kregen we uiteindelijk alles uitgevoerd zoals op plan.”
De voorgevel schrijft een mooie dialoog tussen koper en gebroken witte sierpleister. De combinatie van koper met witte gevelbepleistering werkt uitstekend dankzij het natuurlijke en warme karakter van beide. Het doet denken aan vakantie, vandaar ook de keuze voor wit schrijnwerk en witte dakranden om de uniformiteit te verzekeren. De combinatie van twee materialen in de monumentale gesloten voorgevel helpt het grote volume doorbreken en creëert een aangename dynamiek. Beide houden elkaar als yin en yang mooi in evenwicht. De koperen passage met opstaande naad zorgt voor een aangenaam ritme en verbergt de twee garagepoorten, evenals de onopvallende voordeur om de hoek in het overdekte deel.
Eens binnen zet de rustgevende trend die met de gevel is ingezet zich verder. Ook hier in hoofdzaak een beperkt materialenpallet dat rust en warmte creëert: witte elementen (kunstharssierpleister op muren, solid surface keukeneilanden grootformaat keramische tegel op de vloer), worden afgewisseld met accenten in hout en goudkleurige messing. Het opvallendste element in het interieur is een grote centrale box, bijna integraal afgewerkt in Afrikaanse notelaar. Die verbergt niet enkel de technieken, het creëert ook verschillende interessante zichtassen. Deze box regelt de circulatie in de woning en behalve de technieken vind je er eveneens een keukenberging met wijnfrigo. Aan de zijde van de zithoek herbergt de box tenslotte een prachtige kast met verborgen televisiehoek. Dit volume zorgt er zo voor dat de leefruimte niet aanvoelt als één grote en ongezellige open ruimte. Integendeel, elk onderdeel heeft zo zijn eigen specifieke sfeer, ondanks het feit dat ze met elkaar zijn verbonden.
Uitzondering in het materialenpallet is de betonnen trap met vertande uitvoering boven- en onderaan bij de grote eethoek die je naar de bibliotheek leidt. Die kreeg al in de ruwbouwfase vorm. Maar nog opvallender is de indrukwekkende balustrade. Naar een ontwerp van de architect zelf is het meer dan een beveiliging, het is een volwaardig interieurelement. Deze ritmische en open afscheiding van trap tot plafond werkt op verschillende manieren in. Eén ervan merk je pas boven. Van daaruit krijg je een licht gebufferd zicht naar buiten. Een ander leuk detail in deze ruimte of hoe je van de nood een deugd maakt: een constructieve betonnen balk werd met hetzelfde blokparket als in de leefruimte bekleed en doet op die manier dienst als een gezellige zitbank.
Deborah: “Ik hoop dat ik in de toekomst nog dergelijke projecten mag vormgeven. Het is uitzonderlijk hoe alles ineen is geblend. Van begin tot einde heerste een aangename en positieve vibe over dit project. Dat begon al met het ontwerp dat meteen werd goedgekeurd en waar nauwelijks nog iets aan veranderd is. Ook de constructie waar ik lang over heb getobd, is uiteindelijk met hulp van goede partners vlekkeloos verlopen. De woning doet exact wat we voor ogen hadden: rust brengen en een vakantiegevoel oproepen dankzij de vele lichtinval en het feit dat je overal direct contact met buiten hebt. Het mooiste compliment is dat bezoekers er graag blijven hangen. Daar ben ik er alvast één van (lacht).”
Tekst: Sam Paret
Foto’s: Nick Cannaerts