MADAM architectuur
De verzoening van oud & nieuw… architectuur die versterkt
Een atypische combinatie: een statig herenhuis en een donker café/bordeel. Toch leidde de samenvoeging van deze twee uitersten tot een briljant geheel. Het werk van MADAM architectuur, opgericht in 2013 en sindsdien op kruissnelheid. De sublieme renovatie- en nieuwbouwontwerpen voor zowel particulieren als openbare aanbestedingen zijn al lang niet meer op een hand te tellen. Stuk voor stuk parels met eigen authenticiteit. Net als deze gezinswoning in het centrum van Halle. Elk project krijgt een unieke en toegewijde blik. Telkens zoeken ze naar de krachten van een bestaand pand of omgeving, die ze versterken met architectuur. Marit Meganck, één van de twee zaakvoerders van MADAM architectuur vertelt: “Een grote, witte doos creëren, dat willen we bij woningen absoluut vermijden. In plaats daarvan maken we een aaneenschakeling van ruimtes die in relatie staan tot elkaar. Het resultaat: ruimtes met maturiteit die elkaar versterken. Maak je een wandeling door de woning, dan zal je zien dat de ruimtes verrassen.” Voor de unieke renovatie in Halle kreeg MADAM architectuur carte blanche van het gezin met drie kinderen. De opdrachtgevers bleven bij een andere architect op hun honger zitten, met het team van Marit zaten ze op dezelfde golflengte wat de problematiek van de woning betreft. Beiden zagen ze de mogelijkheden, al was er wel nood aan meer licht en ruimte. Doe maar eens zot voor meer levenskwaliteit was de boodschap. En het resultaat is verbluffend.
De bouwheren woonden al een hele tijd in het herenhuis toen het café rechts naast hen te koop kwam te staan. Een unieke kans om meer ruimte te creëren in hun woning. Al was het een hele uitdaging om van het vervallen gebouw iets bijzonders te maken. Ook nog op het verlanglijstje: een interessante buitenkoer, met privacy graag. Eveneens een challenge van de bovenste plank, want achter de koer van het herenhuis torent een hoog appartementsgebouw. Dat beklemmende issue werd zorgvuldig getackeld door MADAM architectuur. “Met een gedraaide achterbouw, die de twee woningen met elkaar verbindt, creëerden we extra ruimte. De lange, beglaasde gevel trekt het natuurlijke licht naar binnen. Doordat de ramen volledig open kunnen, vloeien interieur en exterieur zachtjes in elkaar over. En het zorgt ervoor dat de tuinmuren mee functioneren met de wanden van binnen. Toch blijft de privacy van de bewoners gegarandeerd, omdat de glazen gevel door de draaiing niet in het zicht van de ramen van het appartementsgebouw staat. Bovendien werd de koer langer, waardoor die ruimtelijk bij de lange uitbouw gaat horen,” licht Marit toe. En of het een boeiende buitenkoer werd. Een veredelde stadstuin met tropische planten en een buitendouche – een oase van rust en natuur midden in de stad. Gezelligheid troef. Daar draagt het niveauverschil zeker toe bij. De uitbouw met keuken en speelruimte heeft namelijk twee niveaus: een op dezelfde hoogte als de bestaande woningen en een hoger. Een manier om de doorgang naar de garage achteraan, die 1,30 meter hoger ligt dan het herenhuis en het café, te behouden. Op ongeveer de helft van de uitbouw ligt een plateau op zithoogte. Dat dient als bank naar de koer toe. De tafel ervoor zorgt voor een knusse buiteneethoek. Extra functionaliteit en gezelligheid verzekerd.
In het residentiële herenhuis veranderde MADAM architectuur niets. De originele elementen en materialen vormen er een mooi geheel. Het vroegere café moest echter helemaal gestript worden. Marit: “In de voorgevel plaatste de aannemer nieuwe ramen en tegels. De raamopeningen bleven wel grotendeels behouden, net als de toegang. Het gezin heeft dus voortaan twee voordeuren: een voor privé- en een voor zakelijk bezoek. Binnen in het café bleef er bijna niets over: de pleisterwerken werden afgekapt, waardoor het oude metselwerk weer in het zicht kwam. En de vervallen vloer mocht plaatsmaken voor twee polyvalente houten niveaus. Aan de achterzijde zorgt een grote trappenpartij voor veel lichtinval op het gelijkvloers. Zo konden we het dakterras boven op de uitbouw verbinden met de gloednieuwe bureauruimte in het bordeel.” Bestaande elementen versterken in plaats van nieuwe materialen toevoegen, dat is de filosofie van MADAM architectuur. “We pinnen ons niet graag vast op stijlen. In plaats daarvan kijken we altijd naar wat er aanwezig is en stellen we onszelf de vraag wat we kunnen (her)gebruiken en herhalen,” legt Marit uit. Een mooi voorbeeld daarvan is de kroonlijst van de uitbouw. “Als je op de koer staat, zie je crepi en hout van het appartementsgebouw, maar ook de afgebladerde tuinmuren en het houtwerk binnen in de woning. We wilden er niet te veel materialen aan toevoegen. Daarom kozen we voor een spiegelende inoxplaat die de andere materialen versterkt.” Een innovatieve, architecturale benadering. “Daarnaast vinden we het ook eerlijker om materialen te tonen dan ze weg te steken onder gyprocplaten,” gaat Marit verder. “Daarom blijven in de uitbouw de grenen balken van de houten dakstructuur zichtbaar.” De vloer van polybeton, die makkelijk vuil kan en mag worden, zorgt voor een mooie symbiose tussen koer en uitbouw: een plek waar kinderen voortdurend binnen en buiten lopen.
Het concept – rijherenhuis en café/bordeel – en de verdraaiing van de uitbouw maken de woning uniek. Maar ook de keuken is bijzonder. Ze is het centrum van het huis, de verbinding van de twee woningen. Een ware ontmoetingsplaats en een actieve leefplek. En dat wordt benadrukt door het ronde keukeneiland. Het is de place to be van de benedenverdieping. Ook de witte stalen trap is een eyecatcher. Hij is bevestigd in een vrij grote vide en maakt ruime cirkelbewegingen tot helemaal boven, zodat er in de centrale opening licht naar beneden valt. Eens je boven bent, kan je via een klein deurtje naar de zolder van het café. Die is ingericht als speelkamer. Een geniaal idee als je weet dat de slaapkamers van de kinderen in de bestaande woning op dezelfde verdieping liggen. Een doorsteek naar de speelkamer is dan snel gemaakt. De woning is een mix van verschillende stijlen, die voortreffelijk bij elkaar passen. Je voelt immers het herenhuis van de jaren 30, gecombineerd met de uitbouw, die heel hedendaags is, en het café met zijn eigenheid en ruwe brutaliteit. Dat laatste komt duidelijk tot uiting in het bureau. Behalve de oude bakstenen zijn ook de elektriciteitswerken zichtbaar. Marit: “Je ziet exact waar de elektriciteitsvoorzieningen zijn uitgeslepen en dichtgemaakt met cementering. Dat resulteert in een bruut bureau, ideaal voor zijn functie.” Wat duurzaamheid betreft zette MADAM architectuur in op doorgedreven isolatie van het dak en de gevels van de nieuwe delen. Aan de bestaande woning veranderde immers niets. Hernieuwbare energie was daarom niet van toepassing. Wel werd er vloerverwarming geplaatst in de uitbouw. Qua ventilatie kozen ze voor een kwaliteitsvol basissysteem, de bestaande toestand van het herenhuis volgend.
Architectuur, maar dan anders. Zo kan je het werk van MADAM architectuur voor deze renovatie gerust samenvatten. Marit: “Het is de kracht om niet te kiezen voor de meest voor de hand liggende oplossing. Het is een kwestie van kwaliteiten van bestaande elementen uitspelen. Altijd met een langetermijnplan in het achterhoofd. Het is immers voor particuliere opdrachtgevers leuker om met een totaalplan te werken in plaats van stap voor stap elementen aan te pakken. Bovendien leidt het tot mooiere resultaten.” Zoals deze excellente combinatie van een herenrijhuis en een café. Een woning waarbij alle ruimte maximaal wordt benut dankzij de aaneenschakeling van ruimtes, zonder gangen. Op het lijf geschreven van het gezin. Halle heeft er in elk geval een magische woon- en werkplek bij.
Tekst: Katrien De Vocht
Foto’s: Tim Van de Velde