DDS+
Op een braakliggend industrieterrein in het lager gelegen gedeelte van Vorst rijst sinds 2020 het project Les Saules uit de grond. Een wijk in een onsamenhangend stedelijk geheel. Dat kom vooral door de grootte van he terrein, de verschillende architectuur en de functies van de gebouwen. Er waren fabrieken, spoorlijnen, benzinepompen, sociale woningen, een politiebureau en de burgerlijke stand van de gemeente. Door de nieuwe architectuur kijken voorbijgangers nu opnieuw op als ze voorbijwandelen.
Terrein met uitdagingen
Opdrachtgever Care Property Invest wilde op dit terrein een rusthuis op maat creëren. Een redelijk gewone vraag, vond Luigi Bellello van architectenbureau DDS+. Tot de specifieke eisen en de beperkingen van terrein het project toch een extra dimensie gaven. Te beginnen met de extra weg die het bureau moest aanleggen. Die gaf het rusthuis een bijzondere L-vorm met een scherpe hoek naar binnen. Bovendien is er in het lager gelegen gedeelte van Vorst veel water in de grond aanwezig. Daardoor was het terrein behoorlijk drassig. En alsof dat nog niet genoeg was, moest het riviertje achteraan het gebouw bovengronds gaan stromen. Resultaat: het rusthuis moest hoger liggen zodat de parking niet onder water zou staan. En dat was nog niet alles, neen. De site is jarenlang vervuild geweest door de aanwezigheid van fabrieken en benzinepompen. Het terrein eerst saneren was dus een absolute must.
Verdieping voor verwarde mensen
In het rusthuis liggen 121 kamers verspreid over 7.000 vierkante meter en vijf verdiepingen. Van die kamers zijn er dertien voorbehouden voor verwarde bewoners. De bovenverdieping is daarom ontworpen met extra aandacht voor veiligheid. Er is ok een groot terras met moestuin. Voor de volledigheid Les Saules heeft ook een woongedeelte met gemeenschappelijke moestuin.
Zo licht en aangenaam mogelijk
Luigi Bellello wilde met dit project veel verder gaan dan de normaal geldende maatregelen. Naast de inrichting van gemeenschappelijke ruimtes op elk niveau en grote open ruimtes aan de liften, zorgde de architect voor een open zicht op de straat. Bijzonder is dat bewoners dat zicht behouden als ze neerzitten. Dat komt door de grote ramen tot op de grond, met een balustrade in veiligheidsglas. Het ruimtegevoel – en niet te vergeten: het mentale welzijn – is daardoor maximaal. Daarnaast genieten bewoners ook van een grote gemeenschappelijke ruimte op het gelijkvloers en van een tuin met terras. Via vlakke paden kunnen ze zelfs op het domein zelf gaan wandelen. Wie verder de stad in wil, stapt verder langs het voetpad dat de paden kruist. Leuk detail: er ligt ook een publieke ruimte binnen het terrein van het gebouw.
Glinsterende en levendige gevel
Allemaal identieke kamers, dan riskeer je dat je gebouw er vrij monolithisch gaat uitzien. En toch slaagde architectenbureau DDS+ om de gevel extra karakter mee te geven met een metalen bekleding. Die panelen verschillen in breedte en hebben een willekeurig patroon in wit en grijs. Zo krijgt het logge volume toch een bepaald ritme mee. Want laten we niet vergeten dat het ontwerp toch stootte op steden-
bouwkundige beperkingen en een zekere grootte moest hebben ten opzichte van de aangrenzende volumes.
Oneindig recycleerbaar
Dit gebouw voldoet aan alle geldende energievoorschriften, zonder daarvoor uitzonderlijke prestaties te moeten leveren. Maar daarnaast wilde DDS+ ook zijn eigen waarden als architectenbureau respecteren. Ze gebruikten daarom producten die zo weinig mogelijk vervuilen, zoals rotswol en demonteerbare materialen. De gevel is bijvoorbeeld volledig herbruikbaar en recycleerbaar. Ook de aluminium cassettes kan je recycleren en de structuur van het gebouw is zodanig ontworpen dat je er nog altijd appartementen of kantoren van kan maken. Het is eigen aan het bureau: ontwerpen met een blik op de toekomst. Om gebouwen makkelijker een andere functie te geven dan dat het zou lukken met gebouwen uit de jaren tachtig of negentig. Zo moet je gebouwen niet gaan slopen. Wat een pak beter is voor het milieu, natuurlijk.
Goed bestudeerde watercyclus
De meeste daken zijn groendaken en het gebouw vangt ook regenwater op om de tuin te besproeien. Er is dus nagedacht over hoe ze het hemelwater langer kunnen vasthouden in plaats van het blindweg in de riool te laten lopen. Een bewuste – of zelfs verplichte – keuze gezien het drassige lager gedeelte van Vorst. Door zoveel mogelijk waterdoorlatende zones te creëren, ligt de ecologische voetafdruk van het gebouw automatisch ook lager.
Participatie in samenhangend geheel
Het gebouw is vandaag een integraal onderdeel van een soort miniwijk. Door een kleine binnenstraat te creëren, ga je in dialoog met de aangrenzende Schaatsstraat en de Brits Tweedelegerlaan. Tegelijk installeer je een interessante diversiteit en dynamiek op de site. Ook beide invullingen – huisvesting en rusthuis – van Les Saules houden die diversiteit in stand. Sterker nog: de architecturale integratie van dit nieuwe complex maakt wandelen in de buurt een stuk aangenamer én groener.
Tekst: Chantal Ernst
Foto’s: Nick Cannaerts