Van Damme – Vandeputte architecten
Als je Menen binnenrijdt langs de A19, kan je er moeilijk naast kijken. Het nieuwe kantoorgebouw M1 – uitgesproken als ‘Meen’, naar de lokale benaming van de stad – is een haast sensueel staaltje architectuur. Minimalisme ten top, vertaald als een intrigerend gestapeld volume waarin vlakken glas en architectonisch beton elkaar afwisselen. Het gebouw is de thuis van drie ondernemingen uit de streek die elk een andere verdieping inpalmen: vastgoedontwikkelaar Lintoo Projects, accountancykantoor Decupere & Partners en notariaat Prisma Notarissen. ‘Drie bedrijven met een totaal verschillende achtergrond, wat meteen de grote uitdaging was in dit project’, vertellen architecten Benoît Vandeputte en Hannes Van Damme, zaakvoerders van Van Damme-Vandeputte Architecten uit Roeselare. ‘We moesten een gebouw ontwerpen dat architecturaal één verhaal vertelt, maar dat toch de missie en uitstraling van elke partner benadrukt. De meest logische aanpak leek ons daarom een opeenstapeling van volumes. Zo konden we niet alleen gemakkelijk de gevraagde vloeroppervlakte per bedrijf toewijzen, het was ook de interessantste manier om de circulatie en privacy te waarborgen. Elke onderneming heeft haar eigen verdieping gekregen, toegankelijk via een afzonderlijke inkom. Binnenin leidt dat tot een unieke invulling van elk niveau, al merk je er aan de buitenkant weinig van. Het is een uniform kantoorgebouw met een eigen naam, identiteit en huisstijl die is doorgetrokken tot en met de belettering en signalisatie.’
Contextueel essentialisme
Het kantoorgebouw bevindt zich op een perceel van 3200 m² in de Ieperstraat, een invalsweg naar Menen op de grens met Geluwe. Het naastgelegen terrein is nog onbebouwd, terwijl bossen een groot groenscherm opwerpen aan de achterkant. ‘Het is een uitzonderlijke zichtlocatie’, benadrukt Benoît Vandeputte. ‘Het kantoorgebouw is het eerste wat je ziet als je Menen binnenrijdt. De site vormt als het ware de toegangspoort tot de stad. Bovendien geeft het onbebouwde perceel ernaast de hele context nog een extra speciaal karakter. Als je naar het gebouw rijdt, lijkt het wel alsof er een soort landingsbaan is gecreëerd, die ook nog eens omlijst wordt door het groen erachter.’ ‘De opbouw van de kantoren vormt een antwoord op die specifieke context’, vult Hannes Van Damme aan. ‘Rechts van het gebouw bevindt zich ook een hoog pand dat dienst doet als co-workingspace. Om het niet te nietig te laten lijken, was het nodig voldoende in de hoogte te bouwen. Daarnaast hebben we altijd een erg elegante, uitgepuurde architectuur beoogd. Het zijn de uitgesproken volumewerking en massa die het karakter en de uitstraling bepalen. Vandaar ook de keuze voor zo weinig mogelijk materialen. Gladde betonpanelen en grote glasvolumes met een bepaalde ritmiek, meer zie je eigenlijk niet. Achteraan zijn er dan nog houten lamellen toegevoegd om de inkijk en zontoetreding te beperken. We hebben een gebouw willen neerzetten met zodanig uitgewerkte details dat je alleen de essentie nog overhoudt. Dat is geen evidentie. Architectuur er zo eenvoudig laten uitzien is bijzonder complex.’
De detailleringen zijn zo ver doorgedreven dat ze bijna niet opvallen. Dankzij een speciale samenstelling hebben de betonpanelen een warm gewolkt effect gekregen. De uitstraling ligt daardoor ver weg van het typische industriële karakter. Ramen zijn doorgetrokken tot in de dakrand die niet meer is dan een fijn zwart lijntje. Er zijn ook geen dorpels te zien. De profielen zitten allemaal verzonken. De buitenaanleg, een dialoog van uitgewassen beton, grind en strategisch geplaatst groen, stopt rakelings aan het gebouw, maar is er toch subtiel van losgetrokken. Het kantoorgebouw ligt 60 cm hoger dan de straat. Zo wordt er een verhoogd podium geënsceneerd waarop je langs het gebouw heen wandelt. ‘Het gebouw en de buitenaanleg distantiëren zich van elkaar. Je moet een tweetal treden nemen alvorens je echt de toegang bereikt’, aldus de architecten. ‘We zijn in dit project uitgegaan van een totaalbenadering. Landschap, architectuur, structuur, technieken, stabiliteit, interieur: alles komt hier samen. De hele constructie is in BIM uitgewerkt, zodat we op voorhand bouwknopen konden detecteren en alles tot in het detail vastleggen. Die methode is bepalend geweest om het gebouw zo uitgepuurd te kunnen vormgeven. Het een erg rustig en leesbaar geheel geworden.’
Duurzaamheid
Duurzaamheid en comfort zijn belangrijke thema’s binnen het ontwerp. Het kantoorgebouw, dat nochtans over een goede 1.300 m² grondoppervlakte beschikt, behaalt gemakkelijk de BEN-norm. ‘Er is enorm geïnvesteerd in technieken’, benadrukt Benoît Vandeputte. ‘In de eerste plaats is het gebouw bijzondere goed geïsoleerd. Het maakt ook gebruik van hoogwaardige zonwerende beglazing, achteraan gecombineerd met massieve houten lamellen die helpen om de zon buiten te houden. Daarnaast zijn er warmtepompen en energiezuinige ventilatoren voorzien, en bevinden er zich zelfs op het parkeerterrein tien autolaadplaatsen, die volledig op zonne-energie werken.’
Interieur bovenste verdieping
De beleving die het gebouw aan de buitenkant biedt, krijgt een verlengde aan de binnenkant. Vooral de bovenverdieping, waar Lintoo Projects zijn kantoren heeft, spreekt tot de verbeelding. Daar werkten de architecten ook het volledige interieur uit. Alles is maatwerk, van de receptiedesk, het meubilair in de vergaderzaal en de kantoren tot de koffiehoek en de keuken. De hoofdrol is weggelegd voor donker gerookte moeraseik met bronzen accenten, die wordt gecombineerd met andere tactiele materialen zoals linnen gordijnen en natuursteen. In de sanitaire ruimtes steelt de groene natuursteen van Hullebusch de show, samen met kastjes in beton ciré. Om akoestische redenen werden de vloeren bedekt met een duurzaam tapijt en werden er klimaatplafonds geïnstalleerd. Wat bovendien opvalt in het hele gebouw, is de afwisseling tussen openheid en geslotenheid, wat ook in de gevels merkbaar is. Op elke verdieping zorgen diverse kijkassen voor een interessant perspectief op de omgeving en een dynamisch spel van licht en zicht. ‘Er zit een bepaalde mate van verrassing in de indeling van de ruimtes’, aldus Hannes Van Damme. ‘Je kan constant op ontdekking gaan doorheen het gebouw. Overal ontstaan er gekadreerde zichten op de omgeving. Op elke verdieping maak je een andere wandeling die je langs de kantoren richting het landschap leidt.’
Tekst: Bart De Maesschalck
Foto’s: Cafeïne