CONIX RDBM Architects

Duinbergen heeft haar naam niet gestolen. Het gebied tussen Heist en Knokke wist ondanks het bedrijvige toerisme toch een groot deel van haar charme te bewaren. Die charme bestaat uit drie delen: een mooi duinreliëf, weinig winkels en karakteristieke villa’s. Architectenbureau CONIX RDBM Architects verbouwde deze charmante villa met respect voor de omgeving.

Cultuurhistorisch patrimonium
Tot begin twintigste eeuw was het duingebied tussen Heist en Knokke onbebouwd. De plannen om er een badplaats van te maken ontstonden pas later. Het was de Duitse architect Joseph Stübben die de opdracht kreeg om Duinbergen vorm te geven. Hij creëerde een zogenaamde tuinbadplaats, met maximaal duinreliëf, kronkelende wegen en vrijstaande villa’s met beperkte bouwhoogte in frisgroene tuinen. Kortom: een oase van rust waar je graag op vakantie komt.

Loop je langs de zeedijk, dan merk je nog weinig van de karaktervolle bouwstijl. Het is pas als je landinwaarts trekt dat je de ene charmante villa na de andere tegenkomt. Dat komt omdat ook de gemeente Knokke-Heist de culturele identiteit van dit gebied inzag en in 2010 een ruimtelijk uitvoeringsplan goedkeurde dat het cultuurhistorisch patrimonium van Duinbergen moest bewaren. Niet door per se elk gebouw te klasseren, wel door de karakteristieken te verbinden met een eigentijdse en kwalitatieve vormgeving. En dat is ook exact wat architectenbureau CONIX RDBM Architects met deze woning deed.

Livable lovable
Het ontwerp voor de verbouwing van deze woning volgt de gebruikelijke filosofie van het architectenbureau. Namelijk de ratio van eigen research laten versmelten met de emotie. Daardoor ontstaat een functionele, flexibele en duurzame architectuur die ook esthetisch waardevol is. Vandaag en in de toekomst. De huidige ambitie van het bureau omschrijft ze zelf als livable lovable. Architectuur die mensen die er wonen, werken of langskomen blij maakt. De focus van het bureau voor 2025 ligt bovendien op CO2-neutraal bouwen met een menselijke toets. Projecten die goed zijn voor planeet en mens dus. Naar die specifieke connectie ging CONIX RDBM Architects ook in dit project op zoek. Want volgens hen biedt elke ingreep aan een gebouw of omgeving de kans om het leven op een plek duurzaam te verbeteren.

Nieuwbouw die er altijd al stond
Het huis in Duinbergen ligt ingebed in een steile helling vlakbij het Joseph Stübbenpark. Sta je op de top, dan lijkt de woning eerder klein. Het is pas als je beneden staat dat je merkt dat er nog een volledige verdieping onder het huis is geschoven. Daarin ligt een aparte studio met bar. Het gebouw is niet geklasseerd, maar behoort wel tot het waardevolle patrimonium van Duinbergen. En dus koos CONIX RDBM Architects bewust voor een ontwerp dat het oorspronkelijke karakter van woning en duinreliëf respecteerde. En dat bleek soms delicaat werk.

Origineel is de woning ontworpen volgens een loodrechte kruising van twee rechthoekige volumes met zadeldak. Het architectenbureau verlengde één zijde met een sober volume. Alle bouwkundige details als dakgoot of regenpijp zijn om die reden ook weggewerkt. Een fijn houten lattenwerk in padoek maakt van het geheel een abstracte en warme vorm. De vormgeving straalt daardoor rust uit. En dat is een belangrijk aspect: het nieuwbouwvolume gaat haast ongemerkt op in de omgeving, alsof het er altijd al gestaan heeft. Het valt niet op en verstoort de buurt niet. De textuur van het hout is een knipoog naar de duinen. Ze zijn er een deel van, net zoals de houten strandcabines deel uitmaken van het kustlandschap.

Compacte woning, ruime vakantiewoning
De atypische raamopeningen en delicate uitsparingen in de gevel spelen in op de verbeelding. Een verbeelding die pas concreet vorm krijgt als je de woning binnenstapt. Zodra je binnenkomt, ontstaat er een fascinerend spel van ruimtes over drie bouwlagen. Door de positionering gaat het architectenbureau op een slimme manier om met de compactheid van de woning. De trappenruimte fungeert als orkestleider bij de verschillende bezettingen van de woning. Van cosy woning met twee bewoners tot ruime vakantiewoning met zes slaapkamers voor kinderen en kleinkinderen. Wanneer alles openstaat, vertakt de ruimte zich oneindig tot plekken, zones en nissen die alles en iedereen met elkaar verbindt. Ook het gebruik van hout binnen benadrukt die warme aanpak tot een oase van rust. Een plek om te onthaasten en te herbronnen.

De kunst van het reizen
Flaneer je door de woning, dan springt het boek The Art of Travel van de Britse filosoof Alain de Botton voor de geest. Daarin introduceert hij een bijzonder concept van reizen, in de achttiende eeuw bedacht door de Franse militair Xavier de Maistre. Na een gevecht kreeg die 42 dagen huisarrest. Om de verveling tegen te gaan, ging hij op ontdekkingsreis in zijn kamer. In 42 verschillende etappes. Hij droomde nostalgisch weg bij het bezoeken van zijn meubels, kledij en objecten. Een grappig experiment, natuurlijk. Maar de les die hij z’n lezers wil meegeven overstijgt de parodie op het fysieke reizen: in de verbeelding ligt de loutering. De ontdekkingsreis van de ziel brengt de geest tot rust. Alain de Botton pikte dit concept op in z’n boek. Alleen trok hij dat mentale reizen door naar de onmiddellijke omgeving. Daarbij trekt hij onze manier van kijken los van de conventionele blik waarbij we denken alles gezien te hebben wat er al jaar en dag staat. Traditioneel denken we dat we in onze dagelijkse omgeving geen nieuwe elementen meer kunnen ontdekken. Door het proces echter om te keren en door ons anders te focussen, ontdek je een nieuwe rijkdom in je omgeving. De Maistre dwingt ons zachtjes om te kijken en om anders te zien dan wat we al gezien hebben.

Het is een diep filosofisch inzicht dat aan de basis ligt van het concept van deze woning. De opbouw ontrafelt zich rond een centrale en compacte trapkoker. Elke ruimte, elk hoekje is zinvol, creatief, functioneel en emotioneel vormgegeven. Waar je ook kijkt, je ontdekt een nieuw, onverwacht element dat de ervaring en beleving steeds maar verrijkt. De ruimtes staan op zich, maar kunnen ook in elkaar overvloeien. Ze vormen assen en maken connecties, telkens op andere manieren. Hoe je de woning ook doorloopt, je stapelt de belevingen op terwijl je geest zijsprongetjes maakt naar de andere ruimtes.

Binnenin voltrekt zich dan een constante dialoog met de buitenruimte. Bijvoorbeeld een terras of het zicht op de parochiekerk die omgeven is door de typische stijl uit Duinbergen. Terwijl langs een ander raam een lange zichtas loopt tussen de kenmerkende villa’s heen. Het zicht stopt aan het typische duinreliëf van de kustgemeente. Op de bovenverdieping haalt het architectenbureau langs het dakraam zelfs de zee binnen.

De opeenvolging van belevingen, ervaringen en zichten schrijven telkens opnieuw een ander verhaal. Als bewoner of bezoeker ben je auteur van je eigen reisverhaal dat ontstaat uit je verbeelding én uit de context: het wisselen van de seizoenen, onverwachte gebeurtenissen op straat, een wolkenveld dat passeert of een groep trekvogels. Ja, ook al ligt deze woning niet aan de kust, toch is het een kustwoning. Lucht, duinen, helmgras, meeuwen, de geur van de zee. Het is er allemaal.

Tekst: Jurgen Verbiest
Foto’s: Frederik Vercruysse

CONIX RDBM Architects
CASA CONIX ı Mechelsesteenweg 64 ı 2018 Antwerpen
t. 03 248 68 24
info@conixrdbmarchitects ı www.conixrdbm.com