NIKO WAUTERS architecten

Toen Niko Wauters 20 jaar geleden zijn eerste stappen zette als architect, viel hem al heel snel een lacune op tussen zijn twee interessevelden. Namelijk die van een moderne hedendaagse architectuur enerzijds en die van een energiezuinig verhaal anderzijds. Beide met elkaar verenigen werd zijn missie en dat dit mogelijk is, bewijst hij ook met zijn realisaties.

Niets laat immers vermoeden dat we hier over een vrij compacte woning spreken. Voor de toevallige passant lijkt het gewoon een enorm grote, langwerpige villa die zich gesloten presenteert aan de straat. De bouwheer kon een mooi bebost perceel strikken op een kruispunt van twee wegen in een niet traditionele verkaveling. Want met ongeveer 80 meter straatbreedte is de term verkaveling zoals we die kennen hier niet echt van toepassing. Gebruikmaken van die specifieke eigenschap van het perceel, lag dan ook voor de hand. Alleen stak architect Niko Wauters die niet gratuit in vierkante meters bebouwing. Met strategisch geplaatste tuinmuren creëerde hij wel een uitgesproken horizontale woning. Een meer dan geslaagde ingreep.

“De bouwheer vroeg me iets te ontwerpen dat spectaculair mocht zijn. Vandaar dat ik de breedte van het perceel wou benadrukken met een heel horizontaal ontwerp dat leunde op architecturale wanden. De bewoonbare oppervlakte is op zich beperkt en situeert zich in het centrale volume dat je aan de verdieping herkent. Wat we hebben gedaan is de woning op het gelijkvloers verlengd met die architecturale wanden. Daarachter zitten de sauna/relaxruimte aan de ene zijde en een dubbele carport met tuinberging aan de andere kant. Zo zit alles mooi geïntegreerd in één architectuurtaal. Omwille van de privacy hielden we het geheel gesloten aan de straatzijde en werkten we het maximaal open richting de bosrijke tuin en groene omgeving achteraan.”

Niko Wauters houdt van heel functionele grondplannen en schonk daar ook in dit project de nodige aandacht aan. Hij ontwierp twee looplijnen in zijn plan, waarvan één evenwijdig loopt met de straat. Die looplijn is vooral heel functioneel voor de bewoners zelf. Ze verbindt namelijk in eerste instantie de carport met de berging, die op haar beurt verbonden is met de keuken. Een tweede looplijn staat daar haaks op. Deze volgen vooral de bezoekers en start op straat om via de voordeur de inkomhal te bereiken en zo geleidelijk aan meer van de privéruimtes aan te doen. “De inkomhal bevindt zich pal op het kruispunt van die twee looplijnen die je overigens terugziet in de architectuur. Daarbij wordt de horizontale lijn deels onderbroken ter hoogte van de voordeur door de verspringing van volumes. Het overkragende volume dat daardoor ontstaat op de verdieping zorgt tegelijkertijd voor een beschutte intrede in de woning. Ook op de verdieping herkennen we dezelfde looplijnen met de nachthal als horizontale lijn. Daar is er een onderscheid tussen het kindergedeelte enerzijds en het oudergedeelte anderzijds. Bij dat laatste werd de aanpalende badkamer voorzien rond een binnenpatio, naar analogie met het saunaverhaal op het gelijkvloers opnieuw met de nodige privacy.”

Door de bosrijke en groene omgeving spreekt het voor zich dat er zoveel mogelijk bomen behouden werden en dat, met uitzondering van de straatzijde, de drie bijna volwaardige tuinzijdes, zoveel mogelijk werden betrokken. Alle leefruimtes zijn dan ook heel open naast en rond elkaar geschikt met telkens zicht op een ander deel van de tuin. Keuken, eethoek en zithoek genieten volop natuurlijke lichtinval. Speciale aandacht in het programma ging verder naar de unieke whisky-verzameling van de bouwheer. “Het ging daarbij niet om enkele flessen maar om een muur gevuld van vloer tot plafond, zoals anderen een bibliotheek met boeken hebben. Die hebben we dan ook een centrale plaats gegeven in de zithoek. Door middel van een binnenraam heb je er in de leefruimte altijd zicht op en we hebben ook een grote pivoterende wand voorzien waardoor je die verzameling helemaal bij de leefruimte kan betrekken of afsluiten.”

Een andere wens in het programma waar de architect een knappe oplossing voor bedacht, behandelt de sauna/relaxruimte. De klant wou namelijk even weg zijn van alles wanneer ze die ruimte gebruiken. Een totaal andere sfeer creëerde Niko Wauters door die ruimte heel abstract en minimalistisch te ontwerpen met uitgepuurde materialen. Door de strategische positie, niet meteen achter de tuinmuur, maar met ruimte daartussen voor een patio kan je na een bezoek aan de sauna terecht in een volledig ommuurde buitenruimte. Zonder blikken van buitenaf maar wel met een natuurlijke connectie. Om de hedendaagse architectuur en strakke lijnen te accentueren, opteerde Niko Wauters voor een witte gevelbepleistering. Enerzijds brengt dit eenheid in het geheel van tuinmuren en woonvolume, anderzijds laat het toe om maximaal te isoleren en alle bouwknopen op te lossen. Enkele accentmuren werden uitgevoerd in Alinel, verticaal geplaatst als knipoog naar de verticaliteit van de hoge bomen in de omgeving.

Als contrast met de eerder strakke en minimalistische look buiten, koos de architect – samen met interieurarchitect Kevin De Smet – binnenin vooral voor warme en natuurlijke materialen: een houten vloer in visgraatmotief, de stenen vloer in Ceppo Di Gre en marmer. Dat komt eveneens tot uiting in het houten volume in donkere eik fineer die de inkomhal van de leefruimte scheidt. “Dat volume is heel belangrijk in de beleving van het interieur. Door het goed te plaatsen, zorgt het er immers voor dat de diverse functies in de open leefruimte toch enigszins afgescheiden zijn van elkaar. En hoewel je vanuit de inkomhal al diverse zichtassen krijgt, houd je door dat volume wel het verrassingseffect levend dat je bij het ontdekken van ruimtes ervaart. Tegelijkertijd herbergt dit volume ook verschillende functies zoals het gastentoilet, de keukenwand, kastenwanden en zelfs een linnenkoker. Dit volume vormt een mooi accent op het kruispunt van de twee looplijnen.”

In materialisatie werd verder veel aandacht besteed aan details zoals het uitpuren en uitlijnen van vloeren, kasten en voegen waardoor het interieur heel rustig en sober aanvoelt. Hetzelfde effect werd ook bereikt door bijvoorbeeld de Alinel gevelbekleding van buiten bij het interieur te betrekken door dat als een accent in het keukeneiland en de haardwand terug te laten keren. In die laatste krijg je ook een subtiele herhaling van het marmer dat gebruikt werd in het keukeneiland. In dit marmer werden eveneens de stopcontacten uitgewerkt.

Maar minstens even belangrijk als het esthetische luik, is dus het energetische. Daar maakt Niko Wauters al meer dan een decennium lang een erezaak van, nog lang voor het thema zo actueel werd als vandaag. Energiezuinig bouwen vraagt een compacte benadering van een woning. “Dat is de basis, samen met een goede oriëntatie – open naar de zon, gesloten naar het noorden – en een goede isolatie. Als je dat goed aanpakt, kan je de technieken in een tweede fase optimaliseren. Door de combinatie van een elektrische warmtepomp die uit de diepte haar temperatuur haalt (om te verwarmen in de winter en te koelen in de zomer) en zonnepanelen, krijg je een nagenoeg energie-onafhankelijke woning. In een ideale wereld is elke huiseigenaar dan nog eens aangesloten bij een leverancier die groene stroom produceert. De combinatie van hedendaagse architectuur met het BEN-verhaal vind ik hier heel geslaagd. Dat we met deze woning recent een Europese Award ontvingen voor de fijne afwerking met gevelpleister in combinatie met de architectuur en energiezuinigheid, bevestigt dat we destijds de juiste weg zijn ingeslagen.”

Tekst: Sam Paret
Foto’s: Nick Cannaerts

NIKO WAUTERS architecten bv
Korte Welvaart 1 ı 3140 Keerbergen
t. 0495 49 96 38
info@nikowauters.be ı www.nikowauters.be