Govaert & Vanhoutte Architects
Unieke beleving van een hoeve dankzij nieuwe toegangsweg en langgerekt balkvolume
Ze worden stilaan heel uitzonderlijk, de grote percelen met oude vierkantshoeves omgeven door natuur. Toch vond deze bouwheer er nog een in de mooie Westhoek. Als zaakvoerder van Enjoy Concrete wou hij uiteraard dat de nieuwe woning een passend visitekaartje voor zijn bedrijf was. Maar niet zonder de unieke sfeer van de authentieke hoeve te verliezen. Hij gaf daarvoor de sleutels in handen van Govaert & Vanhoutte Architects en die wisten er wel raad mee.
Met het ruime perceel en de prachtige vergezichten op het landschap was er veel mogelijk. Alleen waren er toch enkele belangrijke restricties zoals de zonevreemde ligging en de daaraan gebonden parameter van 1000 kubieke meter, de bestaande configuratie van gebouwen en de opdracht om binnen die footprint te blijven en de niet zo logische benadering van de hoeve waardoor een deel van de beleving van het landschap verloren gaat. Damiaan Vanhoutte: “We voelden meteen dat dit een belemmering was en een gemiste kans om meer uit het potentieel te halen. Vandaar dat we in samenspraak met tuinarchitect Paul Deroose de toegangsweg omgelegd hebben. Nu gaat die niet meer in een rechte lijn naar het hart van de hoeve, maar volgt die de perceelgrens en kom je tussen twee bijgebouwen binnen. Op die manier maak je centraal meer ruimte vrij voor een intiemere binnentuin met minder verharding. Los van architectuur was die ingreep misschien de belangrijkste voor de beleving.”
De bouwheer zag in de bestaande hoeve de ideale locatie om een plek te creëren waar ze van het landschap konden genieten en van hun passie voor paarden. Weliswaar op iets geringere wijze dan ze gewoon waren, kleiner wonen dus en met iets minder paarden dan voorheen. De verschillende gebouwen op het perceel kregen elk hun eigen invulling. “Wij vonden het belangrijk om zoveel mogelijk te behouden en dat ieder gebouw een bepaalde betekenis kreeg. Eén schuur werd gerenoveerd en aangepast tot paardenverblijf, het andere bijgebouw langs de nieuwe toegangsweg kreeg een polyvalente functie. Een bestaand volume bij de woning werd poolhouse. Het is dus enkel de eengezinswoning die volledig nieuwbouw is, maar ook daar bleven we perfect binnen de footprint van de oude hoofdwoning. Zo behouden we de ziel van de traditionele hoeve en klopt het verhaal dat we wilden brengen.”
Binnen dat verhaal integreert de nieuwe eengezinswoning zich door zich eerder bescheiden op te stellen. Door het ontbreken van een echt dak, ontstaat een zekere ondergeschiktheid. Het is één lange gelijkvloerse balk met een keldervolume waardoor de traditionele hoevegebouwen dominant blijven in het landschap.
Voorbij de garage loop je in een lijn door naar de inkom van de woning. Links daarvan vind je het nachtgedeelte met slaapkamer en badkamer, georiënteerd aan de intiemere binnentuin. Aan de rechterzijde de leefruimte waar het volume zich meer richt op het landschap. Door kleiner te wonen en enkel op het gelijkvloerse niveau biedt de nieuwbouwwoning de kans op levenslang wonen, ook niet onbelangrijk vandaag.
Alles staat in teken van genieten. Het zwembad bij de woning en de aangelegde binnentuin vormen een iets intiemere sfeer, terwijl daarbuiten de aandacht naar het landschap gaat. Ook in de woning werden een aantal zichtlijnen op die unieke omgeving geïntegreerd. Vanuit het nachtgedeelte intern op de privétuin en de polyvalente schuur, vanuit de leefruimte eveneens op het zwembad, maar vooral op het prachtige landschap rondom. Waar je ook zit in de woning, het zicht is telkens anders maar verveelt nooit. Dat deed Govaert & Vanhoutte door de oriëntatie van het volume zo te plaatsen dat je enerzijds binnen de U-vorm van de boerderij zit, maar er anderzijds ook buiten treedt.
Als zaakvoerder van Enjoy Concrete sprak de materialisatie van de woning voor zich. Zijn passie voor beton en voor zijn unieke prefab betonpanelen zit er volledig in. Nu is zijn woning meer dan ooit zijn visitekaartje. “De woning bestaat uit twee plateaus, deels opgevuld met betonpanelen, deels met glas. Het is een eerder brutalistische woning en hoewel de materialisatie compleet verschilt met dat van de andere gebouwen, sluit het door zijn vormgeving en laag volume aan op het vlakke land zoals Jacques Brel het zo mooi noemt.Abstract gezien werken horizontale volumes immers altijd beter in een plat landschap.”
Ook binnen in de woning treffen we logischerwijze voornamelijk beton aan, zij het dan in een gepolijste versie. Dat wordt gecombineerd met parket. Binnen deze site kan het contrast met de rest niet groter zijn. De overige gebouwen werden gerestaureerd met traditionele materialen, de kleinere bijgebouwen zijn met hout afgewerkt. Voor de dominante volumes betekent dit baksteen en pannen waardoor ze mooi opgaan in de omgeving.
“De vondst om de weg om te leggen was duidelijk een voltreffer in dit project. Je krijgt een veel logischere benadering en op het einde van de rit minder verharding dan voorheen. Boerderijen zitten altijd heel logisch in elkaar, heel functioneel. Die weg is dat nu ook waardoor het de volgende generaties van nut zal zijn. Het zorgt er zelfs voor dat de beleving van de hoeve geoptimaliseerd is. Hetzelfde geldt voor de nieuwbouwwoning door zijn inplanting. En in een landschap getekend door bunkers is beton hier ook niet zo vreemd. De integratie van deze brutalistische parel binnen deze setting vind ik heel geslaagd. Door die twee ingrepen en de passende invulling aan de bestaande volumes hebben we bovendien de ziel van de hoeve bewaard en het genot voor de bouwheer aanzienlijk weten te verhogen. Het verhaal klopt nu, meer dan vroeger. Als je dat kan meegeven en hoort dat je klant elke dag van zijn woning geniet, dan heb je als architect je werk gedaan.”
Govaert & Vanhoutte Architects
Oude Sint Annadreef 88-90
8200 Sint-Andries (Brugge)
Tel. +32 50 38 88 22