Objekt Architecten
Met de natuur als bondgenoot
De meest duurzame vorm van bouwen is vertrekken van het bestaande en dat met maximaal behoud. Dat deed Objekt Architecten door een nieuw volume in het oude te schuiven. De vorm die doet denken aan een lippenstift, speelt de omgeving maximaal uit. Gelegen op een heuvel en met de natuur als bondgenoot komt de rust je in deze woning instant tegemoet.
De bouwheer kocht een kleine oude boerderij uit 1904 die als vakantiewoning fungeerde hoofdzakelijk omwille van de uitstekende locatie. Gezien het perceel zich op het hoogste punt van het dorp bevindt, geniet je in de tuin van fenomenale (ver)zichten en van een prachtige treurwilg. Het koppel, hij als grafisch vormgever en zij als keramiste, houden van de natuur en van een ecologische en ambachtelijke levenswijze. In het programma moest er dus ook plaats zijn voor haar atelier/winkel van Ginger Ceramics. Niels Van der Straeten: “Een heel creatief koppel, maar vooral fijne mensen. Een klik met de klant is voor ons primordiaal om aan een project te beginnen. Dat was hier zeker het geval.”
“Hoewel het gebouw een heel specifieke vorm had, zijn we echt gaan kijken hoe we zo veel mogelijk konden behouden. Helaas was het niet meer in een goede staat en waren er zoals wel vaker in die oude boerderijen weinig openingen. Kosten en baten weeg je altijd af en velen zouden waarschijnlijk voor een tabula rasa kiezen, maar wij noch de klant wilden alles zomaar weggooien. De structuur – buitenmuren en een paar binnenmuren – van de oude woning werd dus maximaal behouden om het karaktervolle gevelzicht te bewaren. Onze grootste insteek was wel om voldoende ruimtelijkheid in ons ontwerp te krijgen en het nieuwe volume optimaal te laten ingrijpen op het bestaande.”
De zoektocht daarnaar, zeker met de specifieke scherpe hoek in de bestaande gevel, leidde Objekt Architecten na heel wat schetsen tot een vorm die ze zelf best kunnen vergelijken met een lippenstift. “De typische achterbouw hebben we vervangen door een nieuwe achterliggende structuur die als een lippenstift in haar behuizing past. Het nieuwe volume is dus in de bestaande structuur ingebouwd waarbij we de bestaande vorm hebben gekopieerd en gespiegeld naar achteren om ons volledig te kunnen openen naar het achterliggende landschap. Daarin bevindt zich het woongedeelte terwijl we haar bedrijf hebben voorzien aan de straatzijde. In de bestaande gevel maakten we een groot raam omwille van de visibiliteit voor toevallige passanten. Twee dubbelhoge ruimtes – een vooraan in het atelier en een achteraan – zorgen voor extra beleving en doorzichten. Zo krijg je vanuit de master bedroom en via het nieuwe ronde raam en vanuit de badkamer en het bureau op de verdieping ook perspectief op het zicht achteraan en op de oude treurwilg die mee voor beleving zorgt. Het is een atypisch plan geworden maar dat was onze oplossing om in ons ontwerp te voldoen aan de wensen van de bouwheer, namelijk vier slaapkamers, een atelier voor de eigenares, een open leefkeuken en de connectie tussen tuin en huis. Daar zijn we wel in geslaagd vind ik.”
De behuizing bestaat letterlijk uit de originele muren die hier en daar werden gerestaureerd, maar waar de littekens wel zichtbaar blijven. Uit stabiliteit-technische overwegingen is hier en daar een betonnen (ring)balk voorzien, maar ook daar gaan ze eerlijk met alle ingrepen om. Dat komt mooi tot uiting in het atelier waar de authentieke muren mee het ruwe en ambachtelijke interieur vormgeven. Het nieuwe volume is gerealiseerd met een houtskelet en werd bekleed met zwarte pannen – zowel gevel als dak – waardoor heel duidelijk aangetoond wordt wat nieuw is en wat oud en waardoor het concept van de lippenstift zich op een eerlijke manier manifesteert.
Bij de keuze van materialen werd er mede door de overtuiging van de bouwheer hoog ingezet op het ecologische aspect. Samen met onder meer aannemer PUUR-bouwen & Giant Projects werden alle mogelijke opties besproken en goed afgewogen. Uit die vele bio-ecologische mogelijkheden, viel de keuze uiteindelijk op kalkhennep als isolatiemateriaal in de wanden en op cellulosevlokken als dakisolatie. Binnen zijn de muren afgewerkt met leempleister en met afgeronde hoeken bij raam- en deuropeningen. De badkamer is gerealiseerd in een waterafstotende kalkpleister, tadelakt. “Daardoor kan die ruimte volledig gebruikt worden en kunnen ze met het hele gezin douchen als ze dat willen. Het is echt een kamer met planten en niet klassiek opgevat als een badkamer met douchecel en wandmeubel. De tadelakt die ze toepasten kreeg een groene tint naar analogie met de omgeving. Deze kalkpleister werd door de bouwheer zelf aangebracht nadat ze er speciaal een opleiding voor hebben gevolgd. Ook de waskommen heeft zij als keramiste zelf gedraaid. De materialisatie geeft het geheel dus niet alleen een look en feel die past bij de natuurlijke omgeving, het reflecteert ook de bouwheer en -dame helemaal. Dat is weltyperend voor dit project.”
Draagvloeren zijn voorzien in zichtbaar blijvend hout. Hoewel de balken van het plafond daardoor zichtbaar blijven, werden ze wel onzichtbaar bevestigd. Objekt Architecten besteedt veel aandacht aan die detailleringen. De keuken is opgebouwd uit blokplaten met deuren uit bekistingsmateriaal. De kasten in mdf kregen een passend werkblad in Terrazzo.Al die keuzes dragen bij tot een warme sfeer en een gezond binnenklimaat. Het buitenschrijnwerk, geplaatst door het Zonhoofse Mondian, is van Oostenrijkse makelij. Langs de buitenzijde kregen de ramen een aluminium afwerking in een gitzwarte kleur waardoor die opgaat in de gevelbekleding. Aan de binnenzijde kregen ze dan weer een houten afwerking om mooi aan te sluiten bij de leempleister.
Driedubbele beglazing, een warmtepomp met diepteboring en een ventilatiesysteem D met warmteterugwinning zorgen voor een zo efficiënt mogelijke klimaathuishouding in de woning. Om in de ecologische sfeer te blijven werd het terrein van 4500 m2 niet onnodig verhard. Zo zijn de parkeerplaatsen afgewerkt met een grindgazon en lijken de trappen naar de voordeur en het atelier te zweven over de bijvriendelijke voortuin. “De rest van de tuin is natuurlijk gehouden met hier en daar wandelpaden in gemaaid. Die tuin zal samen met het gezin mee evolueren in de tijd. De bouwheer installeerde ook een buitendouche en eenbuitenbad die in de grond werd ingegraven. We zorgden wel voor een watertoevoer en nadien kan het water gewoon de grond insijpelen. Verder kreeg de tuin een fruitpluk-doolhof, een zwemvijver en een boomhut, een speelparadijs voor kinderen dus.”
In deze ecologische woning kunnen de bewoners dankzij de grote raampartijen en dubbelhoge ruimtes wonen en werken in een mooi, groen kader. Bij goed weer waan je je zo in de Provence. “Het ontwerp en de materialisatie zorgen voor een aparte woning die heel huiselijk en gezellig aanvoelt. Het is echt een woning die onze klant reflecteert en niemand anders. Heel leefbaar, we merken ook dat mensen die met ons werken toch stilaan afstappen van heel strakke woningen. Een andere troef vind ik de harmonie tussen woning en omgeving waardoor je meteen een vakantiegevoel ervaart. Dat unieke landschap was dan ook het vertrekpunt voor het ontwerp. En het eindresultaat is altijd het gevolg van dematch met de klant. Hoe beter de klik, hoe beter het project. Hier was die optimaal en de samenwerking ging verder dan alleen de architectuur. Wij mochten ook het interieur en zelfs de krijtlijnen van de tuin mee ontwerpen waardoor ze elkaar versterken. Een integrale benadering werpt altijd zijn vruchten af. Dit project toont aan dat je dat eigenlijk beter niet loskoppelt.”
Objekt Architecten